यंदा १०९ शिक्षकांना मिळणार राज्यस्तरीय आदर्श शिक्षक पुरस्कार

महाराष्ट्र शासनाचा आदर्श शिक्षक पुरस्कार शिक्षकांच्या क्षेत्रातील सर्वोच्च सन्मानांपैकी एक मानला जातो. दरवर्षी, राज्यातील १०९ उत्कृष्ट शिक्षकांना क्रांतीज्योती सावित्रीमाई फुले राज्य शिक्षक गुणगौरव पुरस्काराने सन्मानित केले जाते. हा आदर्श शिक्षक पुरस्कार केवळ एक पारितोषिक नसून, तो समाजातील शैक्षणिक रत्नांच्या कठोर परिश्रमाचा आणि त्यागाचा मान्यताप्राप्त गौरव आहे. सावित्रीमाई फुले यांनी स्त्रीशिक्षणासाठी केलेल्या क्रांतिकारी योगदानाला अनुसरून हा पुरस्कार दिला जातो, ज्यामुळे त्याचे महत्त्व आणखीन वाढते.

आदर्श शिक्षक पुरस्कारासाठी निवड प्रक्रिया

आदर्श शिक्षक पुरस्कार देण्यासाठीएक काटेकोर आणि पारदर्शक निवड प्रक्रिया अवलंबली जाते. स्काऊट गाईड, आदिवासी विभागातील शिक्षक, महिला शिक्षिका, तसेच प्राथमिक आणि माध्यमिक शाळांमधील शिक्षक अशा पाच वेगवेगळ्या प्रवर्गांतून नामांकने मागवली जातात. यंदा, राज्यस्तरावर एकूण १,२७४ शिक्षकांनी या सन्मानासाठी आपली उमेदवारी सादर केली होती. यातून प्राथमिक निवड करून ३६३ शिक्षकांची यादी राज्यस्तरीय निवड समितीकडे पाठवण्यात आली. अखेरी, या समितीने केलेल्या कठोर मूल्यमापनानंतर अंतिम १०९ विजेत्यांची निवड केली आहे. ही संपूर्ण प्रक्रिया शिक्षकांच्या कार्याची सखोल माहिती घेऊन, त्यांच्या समाजातील योगदानाला भार देऊन केली जाते.

पुरस्कार राशीत झालेला ऐतिहासिक बदल

ऐतिहासिकदृष्ट्या,राज्यस्तरीय आदर्श शिक्षक पुरस्कार प्राप्त करणाऱ्या शिक्षकांना दोन वेतनवाढी देण्याची पद्धत होती. मात्र, शिक्षकांच्या आर्थिक फायद्यासाठी आणि सन्मानाला अधिक योग्य तोडा देण्यासाठी शासनाने ही पद्धत बदलली आहे. १६ जुलै २०२५ रोजी घेतलेल्या एका ऐतिहासिक निर्णयानुसार, आता प्रत्येक पुरस्कारविजेत्याला एकूण एक लाख दहा हजार रुपये (₹१,१०,०००) रोख राशी, एक सन्मानचिन्ह आणि एक प्रमाणपत्र असे बहुमूल्य कौतुक देण्यात येणार आहे. हा बदल केवळ आर्थिक सहाय्याचाच नव्हे, तर एका आदर्श शिक्षक पुरस्कार विजेत्याच्या सामाजिक प्रतिष्ठेचा विचार करून केलेला आहे.

घोषणा आणि वितरणासंदर्भातील अनिश्चितता

शासनाच्यामूळ योजनेनुसार, या वर्षीच्या आदर्श शिक्षक पुरस्कार विजेत्यांची घोषणा १५ ऑगस्ट (स्वातंत्र्यदिनानिमित्त) रोजी करण्यात येणार होती. त्यानंतर, ५ सप्टेंबर (शिक्षक दिन) रोजी शिक्षणमंत्र्यांच्या प्रमुख उपस्थितीत एक भव्य समारंभ आयोजित करून पुरस्कारांचे वितरण करण्याचे अपेक्षित होते. मात्र, एक सप्टेंबर उजाडल्यानंतरसुद्धा विजेत्यांच्या अंतिम यादीची जाहिरात झालेली नाही. यामुळे, शिक्षक दिनाच्या वेळी पुरस्कार वितरण समारंभ होणार नसल्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे. ही अनिश्चितता पुरस्कारासाठी निवडलेल्या शिक्षकांमध्ये, तसेच शैक्षणिक क्षेत्रातील निरीक्षकांमध्ये चर्चेचा विषय बनली आहे.

शिक्षक समुदायावर होणारा परिणाम

या विलंबामुळे, ज्यांनी अख्खे आयुष्य शिक्षणक्षेत्रात घालवले आहे अशा अनेक शिक्षकांच्या मनात नैराश्य आले आहे. अनेक ज्येष्ठ शिक्षकांना असे वाटते की, शिक्षक दिनाच्या दिवशीच जर हा आदर्श शिक्षक पुरस्कार वितरित केला गेला, तर त्यामुळे समाजाच्या दृष्टीने शिक्षकाच्या महत्त्वाचे भान येते. शिवाय, निवड झालेल्या १०९ शिक्षकांनी आपल्या कारकिर्दीत जे अमूल्य योगदान दिले आहे, त्याचा सन्मान सणासमारंभाच्या वेळीच केला गेल्यास त्याला एक वेगळीच गंमत येते. अशा प्रकारे, हा विलंब केवळ एक प्रशासकीय विलंब राहिलेला नसून, तो शिक्षकांच्या मनोबलावर होणारा परिणाम दर्शवतो.

पुरस्काराचे भविष्य आणि शिक्षकांची अपेक्षा

अखेरी,राज्याचे संचालक, माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण, महेश पालकर यांनी निवड झालेल्या १०९ शिक्षकांची यादी शासनाला सादर केल्याची पुष्टी केली आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, लवकरच या यादीची घोषणा केली जाणार आहे. तरीदेखील, शिक्षक दिनाच्या अवघ्या चार दिवस आधीपर्यंत घोषणा न झाल्यामुळे, यंदाचा कार्यक्रम कदाचित पुढे ढकलला जावू शकतो. शिक्षक समुदायाची अशी अपेक्षा आहे की, पुढील वर्षापासून हा आदर्श शिक्षक पुरस्कार योजनेनुसार वेळेत पूर्ण होईल आणि शिक्षक दिनाच्या सणाला या सन्मानाने आणखीन तेजस्वी बनवेल. शिक्षकांच्या कष्टाला योग्य तो मान मिळावा, हीच सर्वांची इच्छा आहे.

सन्मानाचे महत्त्व आणि प्रेरणा

क्रांतीज्योती सावित्रीमाई फुले राज्य शिक्षक गुणगौरव पुरस्कार हा केवळ एक पदक किंवा रोख राशीचा मामला नसून, तो एक सामाजिक ओघात शिक्षकाच्या कार्याला दिली जाणारी उच्च दर्जाची दखल आहे. ज्यांनी विद्यार्थ्यांचे जीवन उज्ज्वल करण्यासाठी आपले आयुष्य वेचले, अशा शिक्षकांना मिळणारा हा सन्मान इतर सर्व शिक्षकांसाठी एक मोठी प्रेरणा ठरतो. अशाप्रकारे, हा आदर्श शिक्षक पुरस्कार शिक्षणक्षेत्रातील दर्जा सुधारण्यासाठी आणि नव्या पिढीतील प्रतिभावंत युवकांना या क्षेत्राकडे आकर्षित करण्यासाठी एक महत्त्वाचे साधन ठरू शकते. शासनाने या सन्मानाची जबाबदारी पूर्ण लक्ष द्यावे, अशी सर्वांची अपेक्षा आहे.

शिक्षकांची ऐतिहासिक भूमिका आणि वारसा

शिक्षक हे केवळ पुस्तकी ज्ञान देणारे नसून ते समाजाचे आधारस्तंभ, मार्गदर्शक आणि भविष्यनिर्माते आहेत. भारताच्या गौरवशाली परंपरेत शिक्षकांचे स्थान अत्यंत उच्च राहिले आहे. प्राचीन काळापासून गुरुकुल परंपरेतील आचार्यांनी केवळ विद्या अध्यापनच केले नाही तर विद्यार्थ्यांचे चारित्र्य घडवण्याचे कामही केले. विवेकानंद, सावित्रीबाई फुले, डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांसारख्या महान व्यक्तिमत्त्वांनी शिक्षणक्षेत्रात अनन्यसाधारण योगदान दिले आहे. आजही, आदर्श शिक्षक पुरस्कार प्राप्त करणारे शिक्षक या परंपरेचे खरे वारसदार आहेत. शिक्षक हे समाजात परिवर्तन घडवून आणणारे खरे क्रांतिकारक आहेत असे म्हटले तर अतिशयोक्ती ठरणार नाही.

व्यक्तिमत्त्व विकासात शिक्षकांचे योगदान

एखाद्या विद्यार्थ्याच्या व्यक्तिमत्त्वाचा पाया घालण्याचे काम शिक्षक करतात. शाळा हे केवळ ज्ञान मिळवण्याचे केंद्र नसून ते नागरिक घडणीचे कार्यशाळाही आहे. शिक्षक विद्यार्थ्यांमध्ये नैतिक मूल्ये, सामाजिक जबाबदारी, राष्ट्रप्रेम आणि मानवतावादी दृष्टिकोन विकसित करतात. एखाद्या विद्यार्थ्याच्या आयुष्यातील यशस्वी क्षणांमागे नेहमीच एखाद्या शिक्षकाचे मार्गदर्शन असतेच. आदर्श शिक्षक पुरस्कार हा या मार्गदर्शनाचे सार्वजनिक मान्यताप्राप्त सन्मान आहे. शिक्षकांचे हे मार्गदर्शन केवळ शैक्षणिकदृष्ट्या नसून ते आयुष्यभर विद्यार्थ्यांना योग्य निर्णय घेण्यास मदत करते.

डिजिटल युगात शिक्षकांचे स्थान

तंत्रज्ञानाच्या वेगाने होत्या बदलामुळे शिक्षणक्षेत्रातही मोठे परिवर्तन झाले आहे. डिजिटल युगात शिक्षकांची भूमिका आणखी महत्त्वाची झाली आहे. आजचे शिक्षक केवळ ज्ञानदाते न राहता ते मार्गदर्शक, मित्र आणि मेन्टर म्हणून कार्यरत आहेत. कोविड-१९ सारख्या संकटकाळात शिक्षकांनी ऑनलाइन शिक्षणाद्वारे शिक्षणचे सातत्य टिकवून ठेवले. तंत्रज्ञानाचा वापर करून जुन्या पद्धतींमध्ये नवीनता आणण्याचे काम शिक्षकांनी केले. असे अनेक उदाहरणे आहेत जिथे शिक्षकांनी अडचणीत असलेल्या विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचण्यासाठी अतिरिक्त प्रयत्न केले. यांपैकी अनेक शिक्षकांना आदर्श शिक्षक पुरस्कार देऊन त्यांच्या कार्याचा गौरव करण्यात आला आहे.

समाजाचे आरशातील प्रतिबिंब म्हणून शिक्षक

शिक्षक हे समाजाचे आरसे असतात. ते विद्यार्थ्यांमध्ये सामाजिक दृष्टिकोन विकसित करतात आणि त्यांना जबाबदार नागरिक बनवतात. सावित्रीबाई फुले यांनी मुलींच्या शिक्षणासाठी केलेले कार्य हे याचे एक उत्तम उदाहरण आहे. शिक्षक समाजातील सकारात्मक बदल घडवून आणणारे एक साधन बनतात. ते विद्यार्थ्यांमध्ये समानता, न्याय आणि बंधुभावना या मूल्यांचे बीजारोपण करतात. असे शिक्षकच आहेत जे भविष्यातील डॉक्टर, इंजिनियर, शास्त्रज्ञ आणि नेते घडवतात. आदर्श शिक्षक पुरस्कार हा या सामाजिक योगदानाला मिळणारा सर्वोच्च सन्मान आहे.

राज्य सरकारच्या शालेय शिक्षण विभागातर्फे देण्यात येणारे क्रांतिज्योती सावित्रीबाई फुले शिक्षक पुरस्कार (२०२४-२५) गुरुवारी जाहीर करण्यात आले. या पुरस्कारांचे वितरण २२ सप्टेंबर रोजी मुंबईत होणार आहे.

१०९ शिक्षकांना पुरस्कार दिले जातील. १ लाख रुपये प्रत्येकी असे पुरस्काराचे स्वरुप आहे.

प्राथमिक शिक्षक – १) संतोष यादव एमएसपी देवनार कॉलनी महापालिका १ इंग्रजी शाळा, गोवंडी, मुंबई. २) दुर्गाप्रसाद हटवार- संत कक्कया मार्ग महाापालिका शाळा धारावी, मुंबई. ३) संध्या सावंत बालविकास विद्यामंदिर, मेघवाडी, जोगेश्वरी, मुंबई. ४) तृप्ती पेन्सलवार- जि.प. शाळा, देवळोली, ता. अंबरनाथ. ५) मानसी भोसले – रायगड जि.प. शाळा, सांगुर्ली, ता. पनवेल. ६) उमेश खिराडे जि.प. शाळा, पाली, ता. वाडा, जि.पालघर ७) छाया जगदाळे जि.प. प्राथमिक शाळा, जगतापवस्ती, ता. पुरंदर, जि. पुणे ८) नीलम गायकवाड सर सेनापती जनरल अरुणकुमार वैद्य प्राथ. विद्यालय, महापालिका शाळा, खुळेवाडी, ता. हवेली, जि. पुणे ९) शीतल झरेकर – जि.प. शाळा, भालगाव, ता. नेवासा, जि. अहिल्यानगर १०) करुण गुरख जि.प. शाळा, दोड्याळ, ता. अक्कलकोट, जि. सोलापूर. ११) गजानन विठ्ठल उदरे जि.प. शाळा, मुंगसरे, ता. नाशिक. १२) संगीता मराठे जि.प. शाळा, वारगाव, ता. शिंदखेडा, जि. धुळे १३) ज्ञानेश्वर बोरसे – जि.प. शाळा, बर्डीपाडा, ता. धडगाव, जि. नंदुरबार. १४) डॉ. अर्चना विसावे – जि.प. शाळा, दळवेल, ता. परोळा, जि. जळगाव १५) रवींद्र केदार – विकास विद्यामंदिर, सरनोबतवाडी, ता. करवीर, जि. कोल्हापूर १६) भारती ओंबासे जि.प. शाळा, वाघमोडे वस्ती, ता.माण, जि. सातारा १७) वासंती खेराडकर जि.प. शाळा, शिरगाव (कवठे), ता. तासगांव, जि. सांगली. १८) माधव अंकलगे जि.प. शाळा, कवठेवाडी, जि. रत्नागिरी. १९) सुनील करडे – जि.प. शाळा, सांगेली सावरवाड, ता. सावंतवाडी, जि. सिंधुदुर्ग २०) भरत संत – जि.प. शाळा, गोपाळपूर, जि. छत्रपती संभाजीनगर. २१) विवेक कुलकर्णी – जि.प. शाळा, आवलगाव, ता. घनसावंगी, जि.जालना २२) चंद्रकन्या सारसेकर – जि.प. शाळा, ताडसोत्रा, जि.बीड २३) पृथ्वीराज धर्मे जि.प. शाळा, बोरगव्हाण, ता. पाथरी, जि. परभणी. २४) अरुण बैस जि.प. शाळा, माळापूर, ता. हिंगोली. २५) गोविंद बोईनवाड -जि.प. शाळा, रुई (दक्षिण), ता. अहमदपूर, जि.लातूर. २६) राजू भेडे जि.प. शाळा, आरळी, ता. बिलोली, जि.नांदेड. २७) अशोक खडके जि.प. शाळा, खोत्रचीवाडी, ता.तुर्लजापूर, जि.उस्मानाबाद. २८) प्रदीप पडवळ जि.प. शाळा, खुसापुरी, ता. सावनेर, जि. नागपूर. २९) सतीश चिंधालोरे – जि.प. शाळा, उसरा, ता. लाखांदूर, जि. भंडारा. ३०) सूर्यकांता हरिणखेडे -जि.प. शाळा, सर्वाटोला, ता. गोंडिया. ३१) अविनाश जुमडे जि.प. शाळा, सिदूर, ता. चंद्रपूर. ३२) प्रवीण मजुमकर जि.प. शाळा, बोडधा, ता. देसाईगंज, जि. गडचिरोली. ३३) आशिष सोनटक्के – जि.प. शाळा, कान्हापूर, ता. सेलू, जि. यवतमाळ. ३४) अनिल जुनघरे -सीताबाई संगई प्राथमिक शाळा, अंजनगाव सुर्जी, जि. अमरावती. ३५) नीलेश श्रीकृष्ण कवडे — जि.प. शाळा, टाकळी जलंब, ता. अकोला. ३६) डिगांबर घोडके भारतरत्न अटलबिहारी वाजपेयी आंतरराष्ट्रीय शाळा, साखरा, ता.वाशिम. ३७) दीपक उमाळे -जि.प.मराठी प्राथमिक शाळा, चारबन, ता. जळगाव जामोद, जि. बुलडाणा ३८) विजय जाचक – जि.प.उच्च उच्च प्राथमिक शाळा, खंडाळा, जि. यवतमाळ.

माध्यमिक शिक्षक – १) योगिनी पोतदार – मुख्याध्यापक, विद्या भवन हायस्कूल अँड ज्युनियर कॉलेज, घाटकोपर, मुंबई २) जगदीश इंदलकर -मुख्याध्यापक, न्यू सार्वजनिक एज्युकेशन सोसायटी, सायन, मुंबई ३) सुदाम कटारे -नूतन विद्यामंदिर हायस्कूल, कुरार व्हिलेज, मालाड (पूर्व), मुंबई. ४) भाऊसाहेब घाडगे -, सरस्वती विद्यालय, कांजूर मुंबई ५) डॉ. खालेदा खोंडेकर मुख्याध्यापक, मोमिन गर्ल्स हायस्कूल, भिवंडी, जि. ठाणे. ६) अनिल गलगले मुख्याध्यापक, गौळवाडी माध्यमिक विद्यालय, ता. कर्जत, जि. रायगड. ७) डॉ. महादेव इरकर पांडुरंग रघुनाथ पाटील उत्कर्ष माध्यमिक व कनिष्ठ महाविद्यालय, विरार (पश्चिम), ८) मनोज नाईकवाडी- शंकरराव बाजीराव डावखरे विद्यालय, पिंपळे खालसा, ता. शिरुर, जि.पुणे ९) संजीव वाखारे श्री. फत्तेचंद जैन विद्यालय व ज्युनियर कॉलेज, चिंचवड गाव, जि. पुणे. १०) विद्या भडके -शिवाजी हायस्कूल, बोधेगाव ता. शेवगाव, जि. अहिल्यानगर ११) महंमद शेख -मुख्याध्यापक, श्री. शिवाजी विद्यालय, कारी, ता. बार्शी, जि. सोलापूर १२) दत्तात्रय वाणी -माध्यमिक विद्यालय पिंपरखेड, ता. दिंडोरी, जि. नाशिक १३) कल्याणराव देवरे -अस्मिताताई प्रताप दिघावकर माध्यमिक विद्यालय, देऊर, ता. जि. धुळे १४) सुषमा शाह -श्रीमती हिराबेन गोविंददास श्रॉफ हायस्कूल, नंदुरबार १५) नरेंद्र महाले सरस्वती विद्यामंदिर, यावल, जि. जळगाव १६) डॉ. दत्तात्रय घुगरे मुख्याध्यापक, स्वातंत्र्यसैनिक मा.ग. पाटील आदर्श विद्यानिकेतन व ज्युनियर कॉलेज, मिणचे, ता. हातकणंगले, जि. कोल्हापूर १७) स्वाती देसाई कर्मवीर भाऊराव पाटील विद्यालय व ज्युनियर कॉलेज, भुईंज, ता. वाई, जि. सातारा १८) संतोष नाईक मुख्याध्यापक, अगस्ती विद्यालय, ऐनवाडी, ता. खानापूर, जि. सांगली १९) तुकाराम पाटील शिक्षक, न्यू इंग्लिश स्कूल व ज्युनियर कॉलेज, खेर्डी, ता. चिपळूण, जि. रत्नागिरी २०) प्रकाश कानूरकर वराडकर हायस्कूल व कनिष्ठ महाविद्यालय, कट्टर, ता. मिरज, जि. सोलापूर २१) बाळासाहेब शिंदे -देवगिरी महाविद्यालय, जि. संभाजीनगर, २२) हरीदास निकम, पीएमश्री शाळा, नळणी खुर्द, ता. भोकरदन, जि. जालना. २३) डॉ. शशिकांत पुरी जि.प. शाळा, राडी, ता. अंबाजोगाई, बीड २४) शिवप्रसाद मठपती सरस्वती विद्यालय, गंगाखेड, जि. परभणी २५) रंगराव साळुंके छत्रपती शिवाजी माध्यमिक व उच्च माध्यमिक विद्यालय, दांडेगाव, ता. कळमनुरी, जि. हिंगोली २६) डॉ. उमाकांत लक्ष्मण जाधव श्री. शिवाजी विद्यालय, सरस्वती कॉलनी, लातूर २७) अशोक कदम जि.प. हायस्कूल मातूळ, ता. भोकर, जि. नांदेड २८) अजित गोबारे मुख्याध्यापक, कै. शरणप्पा मलंग विद्यालय, शिंदेगल्ली, उमरगा, जि. धाराशिव २९) आशिष आरीकर श्री साईबाबा विद्यालय, निमखेडा, ता. मौदा, जि. नागपूर ३०) धर्मेंद कोचे मुख्याध्यापक, जि.प. हायस्कूल साकोली, जि. भंडारा. ३१) सुभाष मारवाडे – पीएमश्री शहीद जान्या तिम्या जि.प. हायस्कूल, गोरेगाव, जि. गोंदिया ३२) सुरेखा वासाडे – मुख्याध्यापक, कर्मवीर विद्यालय व कनिष्ठ महाविद्यालय, लाठी, ता. गोंडपिपरी, जि. चंद्रपूर. ३३) पंकज नरुले शिवाजी हायस्कूल व कनिष्ठ महाविद्यालय, चामोर्शी, जि. गडचिरोली ३४) निवेदिता वझलवार भारत विद्यालय व उच्च माध्यमिक विद्यालय, हिंगणघाट, जि. वर्धा ३५) विनायक थातोड मुख्याध्यापक, श्री रामकृष्ण विद्यालय व कनिष्ठ महाविद्यालय, कांडली, ता. अचलपूर, जि. अमरावती ३६) बजरंग गावंडे – जय बजरंग माध्यमिक व उच्च माध्यमिक विद्यालय, कुंभारी, ता. जि. अकोला ३७) भारती देशमुख – श्री शिवाजी विद्यालय व उच्च माध्यमिक विद्यालय, मोप, ता. रिसोड, जि.वाशिम ३८) शरद देशपांडे लीलाधर भोजराज चांडक विद्यालय, मलकापूर, जि. बुलडाणा ३९) प्रशांत बुंदे दि.न्यू, इंग्लिश हायस्कूल व कनिष्ठ महाविद्यालय, हनुमाननगर, नेर, जि. यवतमाळ.

आदिवासी क्षेत्रात उत्कृष्ट काम करणारे प्राथमिक शिक्षक – १. रविंद्र बाबाजी भोईर – सहाय्यक शिक्षक जि.प.शाळा कुंडणपाडा, ठाणे, २. सतिश घावट – सहाय्यक शिक्षक रायगड जि.प. उच्च प्राथमिक शाळा झुगरेवाडी, कर्जत, रायगड, ३. आनंदा बालाजी आनेमवाड सहाय्यक शिक्षक जि.प. शाळा महालपाडा पोस्ट गंजाड, डहाणू, पालघर, ४. संगिता हिरे सहाय्यक शिक्षक जि.प. शाळा मुथाळणे, जुन्नर, पुणे, ५. अनिल डगळे सहाय्यक शिक्षक जि.प. प्राथमिक शाळा शिळवंडी, अकोले, अहिल्यानगर, ६. संजय सोमनाथ येशी सहाय्यक शिक्षक – जि.प. आदर्श प्राथमिक शाळा, फांगुळगव्हाण, इगतपुरी, नाशिक, ७. जगदिश खैरनार सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथमिक शाळा उभाडे, इगतपुरी, नाशिक, ८. रामचंद्र भलकारे – सहाय्यक शिक्षक – जि.प. शाळा वासखेडी, धुळे साक्री, धुळे, ९. विशाल पाटील – सहाय्यक शिक्षक – जि.प. मराठी शाळा अजेपूर, नंदुरबार, १०. बाळकिसन ठोंबरे – सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथमिक शाळा आमलाण, नवापूर, नंदुरबार, ११. विजय गोसावी सहाय्यक शिक्षक -जि.प. प्राथमिक शाळा कुसुंबे, रावेर, जळगाव, १२. संतोष गंधे सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथमिक शाळा गोंडवाडी, माहूर, नांदेड, १३. केतन कामडी सहाय्यक शिक्षक – स्वामी विवेकानंद विद्यालय, देवलापार, रामटेक, नागपूर, १४. वसंत नाईक सहाय्यक शिक्षक – जि.प. वरिष्ठ प्राथमिक आदर्श शाळा सावली, देवरी, गोंदिया, १५. सुशीला पुरेड्डीवार -सहाय्यक शिक्षक – जि.प. उच्च प्राथ. शाळा आक्सापूर, चंद्रपूर, १६. पुंडलिक देशमुख -सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथ. शाळा सुवर्णनगर, आरमोरी, गडचिरोली, १७. भारती शिवणकर – मुख्याध्यापक जि.प. उच्च प्राथ. शाळा दिभना, गडचिरोली, १८. पंकज वन्हेकर – सहाय्यक शिक्षक जि.प. उच्च प्राथ. शाळा वस्तापूर, चिखलदरा, अमरावती, १९. राजेंद्र गोबाडे – सहाय्यक शिक्षक जि.प. प्राथमिक शाळा रामपूर, घाटंजी, यवतमाळ

आदर्श शिक्षिका पुरस्कार- १. अपूर्वा जंगम सहाय्यक शिक्षक – जि.प. शाळा कशेणे, तळाशेत, माणगाव, रायगड, २. संजना चेमटे सहाय्यक शिक्षक -जि.प. प्राथमिक शाळा यशवंतनगर, अहिल्यानगर, ३. शितल पगार सहाय्यक शिक्षक -जि.प. आदर्श शाळा मातोरी, नाशिक, ४. करुणा मोहिते सहाय्यक शिक्षक – जि.प. आदर्श केंद्रशाळा निगडी तालुका शिराळा, सांगली, कोल्हापूर, ५. स्वाती गवई -सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथमिक शाळा पळशी तांडा नं. २ ISO केंद्र पिसादेवी, छत्रपती संभाजीनगर, ६. सविता कदम सहाय्यक शिक्षक जि.प. प्राथमिक शाळा जानापुरी, लोहा, नांदेड, लातूर, ७. अर्चना कापसे मुख्याध्यापक वीरशैव उच्च प्राथमिक शाला, शांतीनगर, नागपूर, ८. सविता वासनकर सहाय्यक शिक्षक – जि.प. प्राथमिक मराठी शाळा, घाटलाडकी, चांदूर बाजार, अमरावती

विशेष कला शिक्षक : १. भारती भगत सहाय्यक शिक्षक लोयोला हायस्कूल, पाषाण रोड, पुणे, २. संतोषकुमार राऊत मुख्याध्यापक सहदेवराव भोपळे विद्यालय शाळेतील शिक्षक : डॉ. प्रवीण किसनराव बनकर सहाय्यक शिक्षक – जि.प. सहाय्यक शिक्षक – श्रीमती निर्मलाताई ठोकळ प्रशाला, निर्मल सोसायटी, विजापूर हिवरखेड, तेल्हारा, अकोला | दिव्यांग शिक्षक/दिव्यांग विद्यार्थ्यांच्या प्राथमिक शाळा देवळाली, धाराशिव | स्काऊट शिक्षक: अर्जुन प्रल्हाद सुरवसे -रोड, सोलापूर | गाईड शिक्षक जयमाला वटणे – शिक्षक सहाय्यक – जि.प. प्राथमिक शाळा गोंधळवाडी, तुळजापूर, धाराशिव

शिक्षकांच्या आव्हानांना तोंड देणे

आधुनिक काळात शिक्षकांना अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागते. वर्गखोल्यांमधील विद्यार्थ्यांची वाढती संख्या, मर्यादित संसाधने, अभिभावकांच्या अपेक्षा आणि सतत बदलणारे अभ्यासक्रम यासारख्या अडचणींना तोंड द्यावे लागते. याशिवाय, तंत्रज्ञानाच्या वापरासोबत होणाऱ्या बदलांशी सुसंगत राहणे हेही एक आव्हानच आहे. अशा परिस्थितीतही शिक्षक आपले कार्य निष्ठेने करत असतात. त्यांच्या या अखंड परिश्रमामुळेच शैक्षणिक गुणवत्ता टिकून आहे. आदर्श शिक्षक पुरस्कार प्राप्त करणारे शिक्षक या आव्हानांना यशस्वीपणे तोंड देताना दिसतात.

शिक्षक-पालक सहकार्याचे महत्त्व

विद्यार्थ्यांच्या यशासाठी शिक्षक आणि पालक यांच्यातील सहकार्य अत्यंत आवश्यक आहे. शिक्षकांना विद्यार्थ्यांच्या कौशल्यांना घडविण्यासाठी पालकांचा सहभाग आवश्यक असतो. हे सहकार्य विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी महत्त्वाचे ठरते. शिक्षक पालकांशी संवाद साधून विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीबद्दल माहिती देतात आणि त्यांना मार्गदर्शन करतात. हे सहकार्य विद्यार्थ्यांना शैक्षणिकदृष्ट्या यशस्वी होण्यास मदत करते. आदर्श शिक्षक पुरस्कार मिळवणारे शिक्षक या सहकार्यातील उत्कृष्ट उदाहरण आहेत.

भविष्यातील आव्हाने आणि शिक्षकांची तयारी

भविष्यात शिक्षकांना अधिक गतिशील आणि अनुकूल बनण्याची आवश्यकता असेल. कृत्रिम बुद्धिमत्ता, मशीन लर्निंग आणि इतर तंत्रज्ञानांशी समायोजन करणे हे एक मोठे आव्हान असेल. शिवाय, जागतिकीकरणामुळे होणाऱ्या बदलांशी सुसंगत राहण्यासाठी शिक्षकांनी स्वत:ला सतत अद्ययावत ठेवणे आवश्यक आहे. या सर्व आव्हानांना तोंड देण्यासाठी शिक्षकांना सरकार, समाज आणि पालक यांच्या पाठिंब्याची आवश्यकता असेल. आदर्श शिक्षक पुरस्कार सारख्या सन्मानांद्वारे शिक्षकांचे मनोबल वाढवणे यात महत्त्वाचे ठरते.

निष्कर्ष: शिक्षकांचे सन्मान आणि समाजाची जबाबदारी

शिक्षक हे समाजाचे निर्माते आहेत आणि त्यांचे सन्मान करणे ही आपली सामूहिक जबाबदारी आहे. शिक्षक दिन, आदर्श शिक्षक पुरस्कार आणि इतर सन्मानकारक कार्यक्रमांद्वारे आपण शिक्षकांचे योगदान ओळखू शकतो. पण केवळ औपचारिकतेपुरते मर्यादित न ठेवता, दररोजच्या आयुष्यात आपण शिक्षकांचा आदर करणे आवश्यक आहे. शिक्षकांना चांगले शैक्षणिक वातावरण, योग्य सुविधा आणि समाजातील योग्य स्थान मिळाले पाहिजे. आदर्श शिक्षक पुरस्कार हा केवळ एक पुरस्कार नसून तो शिक्षकांच्या समाजातील महत्त्वाचे प्रतीक आहे. कारण शिक्षकांना दिलेला सन्मान हा खरेतर समाजाच्या भविष्याला दिलेला सन्मानच आहे.