गुढे पाचगणी पठार, जे फक्त गवत आणि पवनचक्क्यांसाठी ओळखले जाते, तिथे एका वृद्ध शेतकऱ्याने आपल्या शेतीतील यशाची अनोखी कहाणी रचली आहे. निवृत्त शिक्षक मोतीराम गणपती पाटील यांनी या ओसाड भूमीवर विविध पिके आणि औषधी वनस्पतींची शेती करून एक नवा आदर्श निर्माण केला आहे. वयाच्या 78 व्या वर्षीही त्यांनी दाखवून दिले की, जिद्द आणि मेहनत असेल तर कोणतीही परिस्थिती शेतीतील यशाला रोखू शकत नाही. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या धैर्याचे आणि नवीन प्रयोग करण्याच्या वृत्तीचे फलित आहे.
सुरुवातीचा संघर्ष आणि पहिले यश
मोतीराम पाटील हे मूळचे टाळगाव (ता. कराड) येथील रहिवासी. निवृत्तीनंतर त्यांनी शेतीत रमण्याचा निर्णय घेतला आणि पाचगणी येथील सात एकर ओसाड जमीन खरेदी केली. ही जमीन कुसळाशिवाय काहीच उगवत नव्हती, तरीही त्यांनी हिम्मत न हारता शेतीला सुरुवात केली. पहिल्याच वर्षी त्यांनी भात पिकाचा प्रयोग केला आणि त्यांना चांगला उतारा मिळाला. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश येथूनच सुरू झाले. त्यांनी इंद्रायणी भाताची लागवड करून आपल्या शेताला नवीन ओळख दिली. लोकांनी त्यांना वेडे ठरवले असले, तरी त्यांच्या या यशाने सर्वांना आश्चर्याचा धक्का दिला. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या दृढनिश्चयाचे पहिले पाऊल होते.
शेतीत नवे प्रयोग आणि प्रगती
पहिल्या यशानंतर मोतीराम पाटील थांबले नाहीत. त्यांनी शेतात बोअरवेल खणली, वीज कनेक्शन मिळवले आणि 2020 मध्ये सौरऊर्जा प्रकल्प उभारला. या सुविधांमुळे त्यांच्या शेतीला गती मिळाली. त्यांनी सात एकरांत ऊसाचे पीक घेतले, ज्याने त्यांना स्थिर उत्पन्न मिळवून दिले. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या स्वीकारामुळे अधिक दृढ झाले. ऊसाच्या यशानंतर त्यांनी नव्या संधी शोधल्या आणि शेतीत विविधता आणली. त्यांच्या या प्रयत्नांनी त्यांचे शेत पठारावर एक हिरवे स्वप्न बनले. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या दूरदृष्टीचे आणि कष्टाचे परिणाम आहे.
औषधी वनस्पती आणि विविध पिकांचा यशस्वी प्रयोग
2020 मध्ये मोतीराम पाटील यांनी जिरेनियम या औषधी वनस्पतीची लागवड केली. या पिकाला किलोला 12,500 रुपये असा उत्तम दर मिळाला, ज्याने त्यांना मोठा आर्थिक आधार दिला. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश येथे थांबले नाही. त्यांनी भुईमूग, शेवगा, लिंबू आणि आले अशा विविध पिकांचेही उत्पादन सुरू केले. या पिकांनी त्यांच्या शेतीला एक नवी ओळख दिली आणि उत्पन्नातही भर घातली. त्यांनी दाखवून दिले की, पारंपरिक शेतीच्या पलीकडे जाऊनही यश मिळवता येते. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या प्रयोगशीलतेमुळे सर्वांसमोर आले आणि इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा ठरले.
आले आणि भाताचे दमदार उत्पन्न
गेल्या वर्षी मोतीराम पाटील यांनी आले पिकातून एकरी तीन लाख रुपये कमावले, तर 50 गुंठ्यांमध्ये 70 क्विंटल भाताचे उत्पादन घेतले. चालू वर्षी त्यांनी दोन एकरांत ऊस आणि दोन एकरांत शेवग्याची लागवड केली आहे. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या योग्य नियोजनाचे आणि अथक परिश्रमाचे उदाहरण आहे. त्यांनी शेतीत सातत्य ठेवत नव्या पिकांचा समावेश केला, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढतच गेले. त्यांच्या या यशामुळे पठारावरील शेतीचे स्वरूपच बदलले. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या मेहनतीचे आणि शेतीबद्दलच्या प्रेमाचे फलित आहे.
चिया सीड आणि एकूण यश
मोतीराम पाटील यांनी सर्व रोगांवर उपयुक्त ठरणाऱ्या चिया सीड या औषधी वनस्पतीची लागवड केली. या पिकाने त्यांच्या शेतीला आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत ओळख मिळवून दिली. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या सतत शिकण्याच्या आणि नवीन गोष्टी स्वीकारण्याच्या वृत्तीमुळे शक्य झाले. त्यांनी ओसाड पठारावर बागायती शेती फुलवली आणि एक नवा इतिहास रचला. त्यांच्या शेतातून मिळणारे उत्पन्न आणि त्यांची मेहनत पाहून अनेकजण थक्क झाले. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या शेतीतील विविधतेने आणि जिद्दीने प्राप्त झाले आहे.
वय आणि कुटुंबासह शेतीतील रमण
78 वर्षांचे असूनही मोतीराम पाटील दररोज टाळगाव ते पाचगणी असा 32 किलोमीटरचा प्रवास करतात आणि मजुरांच्या मदतीने शेती सांभाळतात. त्यांचा मुलगा आणि मुलगी नोकरीत मोठ्या पदावर असूनही त्यांनी शेतीला प्राधान्य दिले. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या कुटुंबासाठी अभिमानास्पद आहे. शेतीबरोबरच त्यांनी मधमाशा पालन सुरू केले, ज्यामुळे त्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळते. त्यांचे हे समर्पण पाहून अनेकांना आश्चर्य वाटते. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या शारीरिक आणि मानसिक ताकदीचे प्रतीक आहे.
पठारावरील हिरवे स्वप्न आणि प्रेरणा
पठारावर त्यांचे शेत एकमेव हिरव्या पिकांचे क्षेत्र आहे. त्यांनी कुंपण आणि राखणीची व्यवस्था करून शेताचे संरक्षण केले आहे. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या व्यवस्थापन कौशल्याचे आणि दूरदृष्टीचे उदाहरण आहे. मधमाशा पालनासह त्यांनी शेतीला बहुआयामी बनवले आणि इतर शेतकऱ्यांसमोर एक आदर्श ठेवला. त्यांच्या शेतातून मिळणारी विविध उत्पादने पाहून अनेकजण प्रेरित झाले आहेत. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे त्यांच्या जीवनातील आव्हानांवर मात करण्याच्या क्षमतेचे द्योतक आहे.
निष्कर्ष: एक प्रेरणादायी आदर्श
मोतीराम पाटील यांचे वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश हे केवळ त्यांचे वैयक्तिक यश नाही, तर संपूर्ण शेतकरी समुदायासाठी एक प्रेरणास्थान आहे. त्यांनी दाखवून दिले की, वय आणि परिस्थिती यांना न जुमानता मेहनत आणि जिद्दीने शेतीत यश मिळवता येते. त्यांच्या या यशोगाथेने अनेकांना नव्या संधी शोधण्याची आणि शेतीत प्रयोग करण्याची प्रेरणा दिली आहे. वृद्ध शेतकऱ्याचे शेतीतील यश ही एक अशी कहाणी आहे, जी प्रत्येकासाठी मार्गदर्शक ठरेल.