महाराष्ट्र शासनाच्या महाराष्ट्र संशोधन, उन्नती व प्रशिक्षण प्रबोधिनी (अमृत) या स्वायत्त संस्थेमार्फत सुरू करण्यात येत असलेला मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण कार्यक्रम ही राज्यातील तरुणांच्या भवितव्यासाठी एक क्रांतिकारी पाऊल आहे. उद्योजकता आणि तंत्रज्ञान यांच्या संगमावर आधारित ही योजना खुल्या प्रवर्गातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांतील युवक-युवतींना केवळ रोजगाराचाच नव्हे तर स्वयंरोजगाराचाही मार्ग दाखविणारी आहे.
ड्रोन तंत्रज्ञान हे आजच्या युगातील सर्वात गतिशील आणि संधीने भरलेले क्षेत्र बनले आहे. कृषीपासून ते आपत्ती व्यवस्थापनापर्यंत, छायाचित्रणापासून ते नकाशांकनापर्यंत अनेकविध क्षेत्रांमध्ये ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर वेगाने वाढत आहे. अशा या क्षणी, तरुणांना हे अत्याधुनिक तंत्रज्ञान शिकण्यासाठी मोफत प्रशिक्षण देण्याचा शासनाचा हा प्रयत्न स्तुत्य आहे.
या लेखातून, अमृत मार्फत सुरू करण्यात येत असलेल्या या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण कार्यक्रमाची सर्वसमावेशक माहिती, त्याची वैशिष्ट्ये, प्रशिक्षणाचे स्वरूप, पात्रतेचे निकष, अर्ज प्रक्रिया आणि भविष्यातील संधींबद्दल तपशीलवार माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे. आशा आहे की, हा लेख इच्छुक तरुणांना या योजनेचा पूर्ण लाभ घेण्यासाठी मार्गदर्शन करेल.
हे प्रशिक्षण घेतल्यानंतर तरुण पिढीकडे एक अस्त्र – एक ‘स्किल’ असेल ज्याद्वारे ते कोणत्याही परिस्थितीत उभे राहू शकतात, स्वावलंबी होऊ शकतात. तंत्रज्ञानावर आधारित ही शिक्षणक्रमाची सोय महाराष्ट्र शासनाने केली आहे, त्याचा फायदा तरुणांनी होताक्षणी घेणे गरजेचे आहे.
प्रशिक्षणाची वैशिष्ट्यपूर्ण रचना
हे प्रशिक्षण दहा दिवसांचे असून ते DGCA मान्यताप्राप्त आहे, ज्यामुळे प्रशिक्षणार्थ्यांना औद्योगिक स्तरावरचे ज्ञान मिळते. या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण कार्यक्रमात विविध प्रकारचे ड्रोन्स वापरण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते. प्रशिक्षण पूर्ण केल्यावर मिळणाऱ्या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण प्रमाणपत्रामुळे रोजगाराच्या अनेक दारां उघडतील.
विविध क्षेत्रांतील रोजगार संधी
ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर आज कृषी, सर्वेक्षण, बांधकाम, आपत्ती व्यवस्थापन यासारख्या क्षेत्रांत मोठ्या प्रमाणात होत आहे. या सर्व क्षेत्रांत नोकरीच्या संधी निर्माण करण्यासाठी हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण अतिशय उपयुक्त ठरते. छायाचित्रण आणि चित्रपट निर्मितीमध्ये ड्रोनचा वाढता वापर लक्षात घेता हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण करणाऱ्या तरुणांना स्वयंरोजगाराच्या संधी सुद्धा उपलब्ध होतील.
अभ्यासक्रमांची विस्तृत श्रेणी
प्रशिक्षणात एकूण आठ प्रकारचे अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत, ज्यात मध्यम व लघु वर्गातील ड्रोन प्रशिक्षण, प्रशिक्षकांचे प्रशिक्षण, कृषी व आपत्ती व्यवस्थापनात ड्रोनचा वापर यांचा समावेश आहे. हे सर्व मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण अभ्यासक्रम उद्योगाच्या गरजांनुसार रचले गेले आहेत. नकाशांकन व सर्वेक्षण, ड्रोन देखभाल-दुरुस्ती आणि छायाचित्रण या विषयांवरील मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण मुळे प्रशिक्षणार्थी संपूर्ण ज्ञानाबरोबरच बाजारपेठेतील गरजांनाही सामोरे जाऊ शकतील.
प्रशिक्षण केंद्रे आणि सोयी
महाराष्ट्रातील आठ शहरांमध्ये हे प्रशिक्षण केंद्रे स्थापण्यात आली आहेत, ज्यामुळे राज्यातील सर्व भागातील तरुणांना याचा लाभ मिळू शकेल. पुणे, नाशिक, छत्रपती संभाजीनगर, नागपूर या शहरांमध्ये दिल्या जाणाऱ्या या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण साठी प्रवेश प्रक्रिया सुरू आहे. प्रत्येक तुकडीमध्ये फक्त पंधरा विद्यार्थ्यांना प्रवेश दिला जाणार आहे, यामुळे दर्जेदार मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण देता येणे शक्य आहे.
पात्रतेचे निकष
ह्या योजनेसाठी अर्जदार महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा, वय 18 ते 45 वर्षे असावे, कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न आठ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे आणि किमान दहावी उत्तीर्ण असावे. खुल्या प्रवर्गातील ब्राह्मण, बनिया, राजपुरोहित, कम्मा, कायस्थ, नायर, पाटीदार, बंगाली, पटेल, मारवाडी, ठाकूर, जाट, सिंधी, कानबी, राजपूत, हिंदू नेपाळी, भूमिहार इत्यादी जातींच्या उमेदवारांसाठी हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण उपलब्ध आहे. ज्यांना इतर शासकीय योजनांचा लाभ मिळत नाही अशा सर्व उमेदवारांसाठी हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण खास उपलब्ध करण्यात आले आहे.
अर्ज प्रक्रिया आणि महत्त्वाच्या तारखा
पहिल्या तुकडीसाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख 5 नोव्हेंबर 2025 आहे, तर प्रशिक्षण 10 ते 20 नोव्हेंबर 2025 दरम्यान होईल. जागा मर्यादित असल्याने इच्छुक उमेदवारांनी महाअमृतच्या अधिकृत वेबसाईट वर लवकरात लवकर अर्ज करावे. ज्यांना पहिल्या तुकडीमध्ये प्रवेश मिळणार नाही, त्यांना पुढील तुकडीसाठी नोंदणी करून ठेवण्याची सोय उपलब्ध आहे. हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण घेण्यासाठी सर्व संबंधित कागदपत्रे तयार ठेवणे गरजेचे आहे. या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण साठी निवड झालेल्या उमेदवारांना प्रशिक्षण सुरू होण्यापूर्वी सूचित केले जाईल.
भविष्यातील संधींचे आकलन
ड्रोन तंत्रज्ञान हे भविष्यातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या उद्योगांपैकी एक आहे, अशा परिस्थितीत हे प्रशिक्षण तरुणांसाठी अमूल्य ठरते. कृषीक्षेत्रात पिकांचे निरीक्षण, सिंचनासाठी पाणीपुरवठा, कीटकनाशकांचे फवारणी इत्यादी कामांसाठी ड्रोनचा वापर वाढत आहे, यामुळे हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण अधिक महत्त्वाचे ठरते. आपत्ती व्यवस्थापनात मदत करण्यासाठी ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर होतो, अशा वेळी प्रशिक्षित पायलट्सची मोठी मागणी राहील, या दृष्टीने हे मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण भविष्यातील गरजांना पूर्ण करणारे आहे.
निष्कर्ष
महाराष्ट्र शासनाची ही अभिनव पाऊल खुल्या प्रवर्गातील तरुणांसाठी नवीन दिशा दर्शविणारी आहे. तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात स्वावलंबन निर्माण करण्यासाठी ही योजना महत्त्वपूर्ण ठरते. या मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण मुळे तरुण पिढी आधुनिक तंत्रज्ञानात प्राविण्य मिळवू शकेल. शासनाच्या या प्रयत्नांमुळे राज्यातील तरुणांना गुणवत्तापूर्ण मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण मिळून त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडविता येतील.
महाराष्ट्रातील सर्व पात्र तरुण भावी ड्रोन पायलट्सना,
महाराष्ट्र शासनाच्या अमृत संस्थेमार्फत सुरू करण्यात आलेला मोफत ड्रोन पायलट प्रशिक्षण कार्यक्रम ही तुमच्या भवितव्यासाठी एक सुवर्णसंधी आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या युगात ड्रोन ऑपरेटर म्हणून कारकीर्द करण्याचे स्वप्न बाळगणाऱ्या प्रत्येक तरुणासाठी हा कार्यक्रम एक वरदानस्वरूप आहे.
तुमच्या घराजवळच्या प्रशिक्षण केंद्रात DGCA मान्यताप्राप्त हे प्रशिक्षण पूर्णपणे मोफत दिले जात आहे. कृषी, सर्वेक्षण, बांधकाम, छायाचित्रण, आपत्ती व्यवस्थापन अशा विविध क्षेत्रांमध्ये ड्रोन पायलट्सची मोठी मागणी आहे. या सर्व क्षेत्रांमध्ये तुम्हाला उत्तम रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होणार आहेत.
तुमच्यापैकी जे १८ ते ४५ वयोगटातील आहात, ज्यांचे कुटुंबीय उत्पन्न ८ लाखांपेक्षा कमी आहे आणि जे किमान दहावी उत्तीर्ण आहात, त्या सर्वांनी ह्या संधीचा पुरेपूर फायदा घ्यावा. पुणे, नाशिक, नागपूर, अमरावती, कोल्हापूर, परभणी यासह राज्यातील आठ शहरांमध्ये हे प्रशिक्षण केंद्रे सुरू आहेत.
पहिल्या तुकडीसाठी ५ नोव्हेंबर २०२५ पर्यंत अर्ज करण्याची शेवटची तारीख होती. जागा मर्यादित असल्याने तुम्ही आत्ताच तुमचा अर्ज सबमिट करा. ज्या उमेदवारांना पहिल्या तुकडीमध्ये जागा मिळणार नाहीत, ते पुढील तुकडीसाठी आधीच नोंदणी करू शकतात.
तुमच्या भविष्याच्या दिशेने हे एक महत्त्वाचे पाऊल ठरू शकते. ही संधी गमावू नका. आजच तुमचा अर्ज द्या आणि ड्रोन पायलट म्हणून तुमच्या कारकिर्दीची सुरुवात करा.
“उड्डाण करा तुमच्या स्वप्नांचं, बनवा यशस्वी ड्रोन पायलट!”
· महाराष्ट्र संशोधन, उन्नती व प्रशिक्षण प्रबोधिनी (अमृत)