मराठवाड्यातील शेतीला आधुनिकता देणाऱ्या उपक्रमात, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठाने ड्रोन तंत्रज्ञानावर आधारित प्रशिक्षण सुरू केले आहे. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षण हे DGCA मान्यताप्राप्त आहे, ज्यामुळे शेतकरी आणि तरुणांना कुशल पायलट बनण्याची संधी मिळत आहे. ऑक्टोबर 2025 मध्ये मिळालेल्या मान्यतेनंतर, पहिली बॅच यशस्वी झाली असून, आता पुढील बॅचेससाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू झाली आहे. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणाने शेतीत ड्रोनचा वापर वाढवण्याचे उद्दिष्ट आहे, ज्यात पिकांच्या निरीक्षणापासून ते फवारणीपर्यंतचे अनुप्रयोग आहेत. हे प्रशिक्षण केवळ प्रमाणपत्र देत नाही तर रोजगार आणि उद्योजकतेच्या नव्या संधी उघडते. परभणी येथील या केंद्रात अत्याधुनिक सुविधा असून, हे शेती क्षेत्रातील क्रांतीचे प्रतीक आहे. आता, नवीन उमेदवारांना या प्रशिक्षणासाठी अर्ज करण्याची वेळ आली आहे, ज्यामुळे मराठवाड्यातील ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत होईल.
मान्यता आणि केंद्राच्या सुविधांचा विस्तार
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठाने DGCA कडून रिमोट पायलट ट्रेनिंग ऑर्गनायझेशन (RPTO) म्हणून मान्यता मिळवली आहे, ज्यामुळे मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षण देशपातळीवर अधिकृत झाले. ऑक्टोबर 12, 2025 रोजी ही मान्यता जाहीर झाली, आणि त्यानंतर पहिल्या बॅचचे प्रशिक्षण डिसेंबरमध्ये पूर्ण झाले. आता, पुढील बॅचेससाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू असून, इच्छुकांना संपर्क साधण्यास सांगितले आहे. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणात अत्याधुनिक सिम्युलेटर लॅब, तज्ज्ञ शिक्षक, सुरक्षित उड्डाण क्षेत्र आणि कृषी फवारणीसाठी ड्रोन उपकरणे उपलब्ध आहेत. हे केंद्र कृषी अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालयात आहे, ज्यात वर्ग शिक्षण, सिम्युलेटर सराव आणि प्रत्यक्ष उड्डाण यांचा समावेश आहे. पहिल्या बॅचमध्ये 28 उमेदवारांनी यश मिळवले असून, आता नवीन बॅचेससाठी अर्ज आमंत्रित करण्यात आले आहेत. हे प्रशिक्षण शेती व्यतिरिक्त सर्वेक्षण, आपत्ती व्यवस्थापन आणि पर्यावरण संरक्षणातही उपयुक्त आहे.
कोर्सचे प्रकार आणि पात्रतेचे निकष
मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणात लघु श्रेणी (7 दिवस), मध्यम श्रेणी (7 दिवस) आणि संयुक्त श्रेणी (10 दिवस) असे कोर्स उपलब्ध आहेत. हे कोर्स DGCA मानकांनुसार आहेत, आणि आता पुढील बॅचेससाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू झाली आहे. पात्रतेसाठी किमान दहावी उत्तीर्ण, वय 18 ते 65 वर्षे आणि वैद्यकीय प्रमाणपत्र आवश्यक आहे. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणासाठी हे निकष सोपे आहेत, ज्यामुळे शेतकरी, विद्यार्थी, अभियंते आणि माजी सैनिक सहज भाग घेऊ शकतात. अर्जदारांना वैद्यकीय फिटनेस तपासून घ्यावे लागेल, जे प्रशिक्षणाच्या सुरक्षिततेसाठी महत्त्वाचे आहे. हे कोर्स व्यावहारिक आणि सैद्धांतिक ज्ञान देतात, ज्यात हवामान, नियम आणि ड्रोन ऑपरेशनचा अभ्यास आहे. आता, नवीन बॅचेससाठी अर्ज सुरू असल्याने, इच्छुकांनी लवकर संपर्क साधावा.
अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
पुढील प्रशिक्षण बॅचेससाठी मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणाची अर्ज प्रक्रिया सुरू झाली आहे. इच्छुकांनी आवश्यक कागदपत्रे गोळा करून विद्यापीठाशी संपर्क साधावा. आवश्यक कागदपत्रांमध्ये चार पासपोर्ट साइज फोटो (पांढऱ्या पार्श्वभूमीवर), दहावीची मूळ गुणपत्रिका आणि प्रमाणपत्र, आधार कार्ड, अतिरिक्त ओळखपत्र (जसे पासपोर्ट, मतदान कार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स किंवा रेशन कार्ड) आणि वैद्यकीय प्रमाणपत्र यांचा समावेश आहे. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणासाठी हे कागदपत्रे स्वयंघोषित प्रतींसह सादर करावे लागतात. अर्ज प्रक्रिया सोपी आहे, आणि माजी सैनिकांसाठी विशेष सवलती आहेत. विद्यापीठाच्या RPTO केंद्रात थेट भेट देऊन किंवा संपर्क क्रमांकावर कॉल करून अर्ज करता येईल. हे प्रशिक्षण अजून सुरू होण्यापूर्वी अर्ज करणे महत्त्वाचे आहे, ज्यामुळे जागा मिळवता येईल.
प्रशिक्षणाचे फायदे आणि रोजगार संधी
मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षण पूर्ण केल्यावर उमेदवारांना DGCA प्रमाणित परवाना मिळतो, जो शेतीत आणि इतर क्षेत्रांत उपयुक्त आहे. पहिल्या बॅचच्या यशानंतर, आता पुढील बॅचेससाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू झाली असून, हे प्रशिक्षण शेतीच्या उत्पादकतेत वाढ घडवते. ड्रोनचा वापर पिकांच्या आरोग्य निरीक्षण, कीटकनाशक फवारणी आणि जमिनीच्या नकाशासाठी होतो, ज्यामुळे खर्च 20-30% कमी होतो. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणाने तरुणांना उद्योजक बनण्याची संधी देते, जसे ड्रोन सर्व्हिस कंपन्या सुरू करणे. हे प्रशिक्षण पर्यावरणस्नेही शेतीला प्रोत्साहन देते आणि आपत्ती व्यवस्थापनातही मदत करते. माजी सैनिकांसाठी विशेष आवाहन आहे, ज्यांना हे प्रशिक्षण नव्या करिअरची दिशा देऊ शकते. आता अर्ज सुरू असल्याने, हे फायदे मिळवण्याची हीच वेळ आहे.
संपर्क आणि भविष्यातील दृष्टिकोन
इच्छुक उमेदवारांनी मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणासाठी वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी येथील RPTO केंद्राशी संपर्क साधावा. संपर्क क्रमांक +91 7550003705 आणि ईमेल vnmkv.rpto@gmail.com आहे, विशेषतः माजी सैनिकांसाठी. पुढील बॅचेससाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू झाली असून, हे प्रशिक्षण भविष्यात हजारो शेतकऱ्यांसाठी केंद्र बनेल. मराठवाडा कृषी विद्यापीठात ड्रोन (रिमोट) पायलट प्रशिक्षणाने MoU अंतर्गत Wow Go Green सारख्या संस्थांसोबत सहकार्य आहे, ज्यामुळे व्यावसायिक कोर्स सुरू होत आहेत. कुलगुरू डॉ. इंद्र मणि यांच्या नेतृत्वात हे केंद्र विस्तारत आहे, ज्यात BVLOS ऑपरेशन्सचा समावेश होईल. हे प्रशिक्षण मराठवाड्यातील शेतीला नवे आकाश देईल, आणि अर्ज करणाऱ्यांना यात सहभागी होण्याची संधी आहे. भविष्यात, हे केंद्र शेतीच्या डिजिटल क्रांतीचे नेतृत्व करेल.