राज्यातील मागासवर्गीय विद्यार्थ्यांच्या उच्चशिक्षणातील अडथळे दूर करण्यासाठी, सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाने एक महत्त्वाची पाऊल उचलले आहे. विद्यार्थ्यांना वेळेत जातीची वैधता सिद्ध करणारे प्रमाणपत्र मिळावे या उद्देशाने, राज्यभरात **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** हाती घेण्यात आली आहे. ही मोहीम २६ जून ते ४ जुलै २०२५ या कालावधीत राबविण्यात येणार असून, सामाजिक न्यायाचे पुरस्कर्ते राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज यांच्या जयंतीनिमित्त या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहिमे**ला अधिकचे ऐतिहासिक आणि प्रेरणादायी महत्त्व प्राप्त झाले आहे. त्यांच्या विचारांच्या प्रकाशात ही मोहीम ही केवळ प्रशासकीय कृती नसून सामाजिक न्यायाच्या दिशेने एक सार्थक पाऊल आहे.
कोणासाठी आहे ही महत्त्वाची मोहीम?
ही **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** प्रामुख्याने विशिष्ट शैक्षणिक गरजा असलेल्या मागासवर्गीय विद्यार्थ्यांवर लक्ष केंद्रित करते. विशेषतः अकरावी आणि बारावीच्या विज्ञान शाखेचे शिक्षण घेणारे विद्यार्थी, अभियांत्रिकी पदविका शिक्षणासाठी प्रवेश घेण्याची इच्छा बाळगणारे आणि विविध व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेण्याची तयारी करणारे विद्यार्थी हे या मोहिमेचे प्राथमिक लक्ष्यगट आहेत. जात वैधता प्रमाणपत्राच्या अभावी असंख्य प्रतिभावंत विद्यार्थ्यांना त्यांच्या आवडत्या व्यावसायिक क्षेत्रात प्रवेश मिळू शकत नाही किंवा शैक्षणिक सवलतींचा लाभ मिळू शकत नाही. ही गंभीर अडचण लक्षात घेऊन, ज्या विद्यार्थ्यांनी अद्याप जात वैधता प्रमाणपत्रासाठी अर्ज केलेला नाही, त्यांना या जात पडताळणीसाठी विशेष मोहिम चा तातडीने लाभ घेऊन आपल्या मूळ जिल्ह्यातील जात प्रमाणपत्र पडताळणी समितीकडे अर्ज करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
अर्ज केलेल्यांसाठीही क्लियरन्सची सुवर्णसंधी
या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** केवळ नवीन अर्जदारांसाठीच नाही तर अर्ज प्रक्रियेत अडकलेल्या विद्यार्थ्यांनाही उपाय सुचवते. ज्या विद्यार्थ्यांनी ३१ मे २०२५ पूर्वी जात प्रमाणपत्रासाठी अर्ज केलेला आहे, परंतु अद्याप त्यांना प्रमाणपत्र मिळालेले नाही, त्यांना विशेष सूचना देण्यात आल्या आहेत. अशा विद्यार्थ्यांना संबंधित जात प्रमाणपत्र पडताळणी समितीच्या कार्यालयात २६ जून ते ४ जुलै २०२५ या कालावधीत प्रत्यक्ष उपस्थित राहून आवश्यक असलेली कागदपत्रे पूर्ण करावी लागतील. हा थेट संपर्काचा कालावधी त्यांच्या अर्जाची प्रक्रिया गतीने पूर्ण करण्यासाठी आणि कोणतीही कागदपत्रे किंवा माहिती तातडीने सादर करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. हे करण्यामुळे त्यांच्या प्रमाणपत्राच्या प्रक्रियेला गती येण्याची शक्यता वाढते आणि या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहिमे**चा पूर्ण फायदा मिळू शकतो.
जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम: कागदपत्रांची आवश्यक यादी
**जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** अंतर्गत अर्ज करताना योग्य आणि पूर्ण कागदपत्रे सबमिट करणे ही सर्वात महत्त्वाची बाब आहे. कागदपत्रांमध्ये कोणतीही कमतरता अर्ज प्रक्रियेत विलंब किंवा नकार येऊ शकतो. राज्यातील सामाजिक न्याय विभागाच्या सूचना आणि सामान्यतः लागू असलेल्या आवश्यकतांवर आधारित, जात वैधता प्रमाणपत्रासाठी सादर करावयाची कागदपत्रांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:
1. **अर्ज फॉर्म:** विभागाकडून निर्धारित प्रारूपात भरलेला आणि स्वाक्षरी केलेला अर्ज फॉर्म (फॉर्म सामान्यतः समिती कार्यालयात उपलब्ध असतो किंवा अधिकृत वेबसाइटवरून डाउनलोड करता येतो).
2. **जातीचा मूळ दाखला:** सक्षम प्राधिकारी (सब-डिव्हिजनल ऑफिसर/तहसीलदार इ.) कडून मिळालेला मूळ जातीचा दाखला.
3. **जन्म दाखला:** नगरपालिका, महानगरपालिका, ग्रामपंचायत कार्यालय किंवा शाळेकडून मिळालेला जन्म दाखला.
4. **शाळेचे शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र (School Leaving Certificate):** शाळा किंवा महाविद्यालयाचे शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र, ज्यामध्ये विद्यार्थ्याचे पूर्ण नाव, पालकांचे नाव, जातीचा स्पष्ट उल्लेख असणे आवश्यक आहे.
5. **पालकांचे जात प्रमाणपत्र (आवश्यक असल्यास):** वडिलांचे, आईचे किंवा आजोबांचे (काही प्रकरणांमध्ये) वैध जात प्रमाणपत्राची प्रत. हे प्रमाणपत्र सादर करणे काही विशिष्ट प्रकरणांमध्ये अनिवार्य असू शकते.
6. **निवास प्रमाणपत्र (Domicile Certificate):** राज्यातील स्थायिक निवास सिद्ध करणारे दाखल्याचे प्रमाणपत्र.
7. **आधार कार्ड:** अर्जदाराच्या आधार कार्डची सत्यप्रत आणि पालकांच्या आधार कार्डच्या प्रती.
8. **रेशन कार्ड:** अर्जदाराच्या कुटुंबाचे अद्ययावत रेशन कार्ड, ज्यामध्ये कुटुंबातील सर्व सदस्यांची नावे स्पष्टपणे दिसत असावीत.
9. **घटस्फोट प्रमाणपत्र (आवश्यक असल्यास):** जर पालकांचा घटस्फोट झाला असेल तर त्याचे वैध प्रमाणपत्र सादर करावे लागेल.
10. **मृत्यू प्रमाणपत्र (आवश्यक असल्यास):** ज्या पालकाचे नाव अर्जात वापरले जात आहे त्याचे मृत्यू प्रमाणपत्र, जर ते पालक वर्तमानात जिवंत नसतील.
11. **स्वतःची आणि पालकांची पासपोर्ट आकाराची फोटो:** अर्जदाराच्या आणि पालकांच्या अलीकडील (सामान्यतः ६ महिन्यांपेक्षा जुने नसलेल्या) पासपोर्ट साईज फोटोग्राफच्या प्रती.
*टीप: ही एक सामान्य आणि व्यापक यादी आहे. विशिष्ट जिल्हा, समितीच्या अधिसूचना किंवा विद्यार्थ्याच्या वैयक्तिक पार्श्वभूमीनुसार काही अतिरिक्त किंवा वेगळी कागदपत्रे आवश्यक असू शकतात. अंतिम आणि अधिकृत माहितीसाठी संबंधित जिल्ह्यातील जात प्रमाणपत्र पडताळणी समितीच्या कार्यालयाशी संपर्क साधावा किंवा विभागाच्या अधिकृत सूचना काळजीपूर्वक वाचाव्यात. कागदपत्रे मूळ आणि स्वयंप्रमाणित प्रती सादर करणे आवश्यक असू शकते, कार्यालयीन सूचना नुसार.*
मोहिमेचे वेळापत्रक आणि उपस्थिती
**जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** ही फक्त एक सूचना नसून विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष कार्यवाही करण्याची आवश्यकता सांगते. ही मोहीम २६ जून २०२५ पासून सुरू होऊन ४ जुलै २०२५ पर्यंत सर्व राज्यातील संबंधित जात प्रमाणपत्र पडताळणी समिती कार्यालयांमध्ये सक्रिय राहील. विद्यार्थ्यांनी या कालावधीत संबंधित कार्यालयात प्रत्यक्ष भेट देणे अत्यावश्यक आहे, विशेषतः ज्यांना अर्ज प्रक्रिया अर्धवट राहिली आहे. उदाहरणार्थ, रायगड जिल्ह्यातील समितीचे कार्यालय: *प्रमाणपत्र पडताळणी समिती, रायगड स.नं. ७६/२ ब, प्लॉट नं. ९, १४०२अ, तळमजला, सेंट मेरीज कॉन्व्हेंट स्कूल मागे, चेंढरे, अलिबाग – ४०२२०१* येथे कार्यालयीन वेळेत (सकाळी १०.०० ते सायंकाळी ६.०० वाजेपर्यंत) उपस्थित राहावे लागेल. प्रत्येक जिल्ह्याचे कार्यालय अधिसूचित वेळापत्रकानुसार कार्यरत असेल. या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहिमे**च्या काळात कार्यालये विशेष म्हणून खुली राहतील.
राजर्षी शाहूंच्या विचारांची साक्ष
राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज यांच्या जयंतीनिमित्त राबविण्यात येणारी ही **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** ही केवळ प्रशासकीय कार्यक्रम नसून शाहू महाराजांच्या सामाजिक न्याय, शिक्षणाच्या समतेच्या आणि दलित-बहुजन उत्थानाच्या स्वप्नांची एक जिवंत साक्ष आहे. शिक्षण हाच सामाजिक विषमता दूर करण्याचा मार्ग आहे हे त्यांना पटले होते. त्यांच्या या विचारांचा आदर्श घेऊनच ही मोहीम राबविण्यात आली आहे. ज्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या जातीच्या आधारे शैक्षणिक संधींमधून वंचित राहावे लागत होते, त्यांना तातडीने वैधता प्रमाणपत्र मिळावे यासाठीचे हे प्रयत्न आहेत. ही **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** ही त्यांच्या विचारांचा आजच्या काळातील एक प्रात्यक्षिक आहे आणि सामाजिक न्यायाच्या दिशेने एक ठोस पाऊल आहे.
विद्यार्थ्यांनी काळजीपूर्वक घ्यावी ही संधी
उच्च शिक्षणाच्या वाटेवर जात प्रमाणपत्र हा एक महत्त्वाचा दस्तऐवज असतो. त्याच्या अभावी अनेक दारे बंद राहतात. म्हणूनच या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम** ही एक अत्यंत महत्त्वाची आणि वेळोवेळीची संधी आहे. सर्व पात्र विद्यार्थ्यांनी, विशेषतः अकरावी-बारावी विज्ञान, अभियांत्रिकी आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रमांचे विद्यार्थी, या मोहिमेकडे गंभीरपणे लक्ष द्यावे. अर्ज न केलेल्यांनी तातडीने आपल्या मूळ जिल्ह्याच्या समितीकडे संपूर्ण कागदपत्रे सादर करून अर्ज करावा. ३१ मे पूर्वी अर्ज केलेल्या परंतु प्रमाणपत्र न मिळालेल्या विद्यार्थ्यांनी २६ जून ते ४ जुलै या कालावधीत संबंधित कार्यालयात प्रत्यक्ष भेट देऊन आपले प्रकरण पुढे नेण्याची खात्री करावी. पूर्ण आणि अचूक कागदपत्रे ही यशाची गुरुकिल्ली आहे. या **जात पडताळणीसाठी विशेष मोहीम**चा पुरेपूर फायदा घेऊन आपल्या शैक्षणिक आणि करिअरच्या स्वप्नांना वेगाने पूरता करण्याची ही सुवर्णसंधी आहे. लवकर कार्यवाही करा, आवश्यक ते कागदपत्र जमा करा आणि भविष्याच्या दाराची चावी मिळवण्यासाठी या मोहिमेचा वापर करा!