शेतकरी मित्रांनो भूमी अभिलेख विभागाची नवी वेबसाईट आता वापरण्यास अधिक सुलभ आणि पारदर्शी करण्यात आली आहे. यामध्ये दोन्ही प्रकारच्या सेवा उपलब्ध आहेत. मोफत सेवा सुद्धा आहेत, शिवाय सेवा काही शुल्क आकारून प्रदान केलेल्या आहेत. राज्य सरकारच्या भूमी अभिलेख विभागाच्या माध्यमातून अनेक सेवांची सोय आता उपलब्ध झाली आहे. या सेवांचा उपयोग नागरिक सहजपणे ऑनलाइन करू शकतात. भूमी अभिलेख 2.0 वेबसाइटवर विविध प्रकारच्या सेवांची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. यामध्ये सातबारा उतारा, ८अ, ८ड, मालमत्ता पत्रक, जमीन मोजणी आणि इतर संबंधित कागदपत्रे आता घरबसल्या पाहता किंवा डाउनलोड करता येऊ शकतात. या लेखात आपण भूमी अभिलेख 2.0 वेबसाईट बद्दल महत्वाची माहिती जाणून घेणार आहोत.
महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांसाठी जमीन संबंधित प्रक्रिया सुलभ, पारदर्शक आणि डिजिटल करण्याच्या दिशेने भूमी अभिलेख 2.0 हे ऑनलाइन पोर्टल सुरू केले आहे. या पोर्टलद्वारे शेतकऱ्यांना जमिनीची महत्त्वाची कागदपत्रे ऑनलाइन मिळविणे, फेरफार नोंदविणे, मोजणीचे नकाशे डाउनलोड करणे इत्यादी सुविधा उपलब्ध आहेत. या लेखात या पोर्टलवर मिळणाऱ्या कागदपत्रांचे प्रकार आणि फायदे स्पष्ट केले आहेत.
1. भूमी अभिलेख 2.0 वर मिळणारी प्रमुख कागदपत्रे
- 7/12 उतारा:
- हे जमिनीच्या मालकीचे प्राथमिक दस्तऐवज आहे. त्यात सर्वे नंबर, क्षेत्रफळ, मालकाचे नाव, बोजा, पिकांची माहिती समाविष्ट असते.
- कर्ज, विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक.
- 8A उतारा:
- जमिनीच्या कर्जमुक्तीची माहिती दर्शविणारा दस्तऐवज. बँकिंग व्यवहार आणि जमीन हस्तांतरणासाठी उपयुक्त.
- मिळकत पत्रिका (Property Card):
- जमिनीच्या मालकीचा कायदेशीर पुरावा. यात जमिनीचे सर्व तपशील, नकाशा आणि हद्दीची माहिती असते.
- ई-हक्क प्रणालीद्वारे फेरफार नोंदी:
- 11 प्रकारचे फेरफार (उदा., वारस नोंद, बोजा चढविणे/कमी करणे, मृतांचे नाव काढणे) ऑनलाइन करता येतात .
- मोजणी नकाशा (क प्रत):
- जीआयएस तंत्रज्ञानावर आधारित अक्षांश-रेखांशासह अचूक मोजणीचा नकाशा. हद्द विवाद टाळण्यासाठी महत्त्वाचा .
- डिजिटल सातबारा:
- जमिनीच्या ऐतिहासिक नोंदी आणि वहिवाटीचा डिजिटल अभिलेख.
- ई-अभिलेख (जुने रेकॉर्ड):
- भूतकाळातील जमिनीच्या व्यवहारांची डिजिटल प्रत.
2. भूमी अभिलेख 2.0 चे फायदे
- घरबसल्या सेवा:
- कागदपत्रांसाठी शासकीय कार्यालयात जाण्याची गरज नाही. सर्व प्रक्रिया ऑनलाइन पूर्ण करता येतात.
- पारदर्शकता आणि अचूकता:
- जीआयएस आणि GNSS रोव्हर्सद्वारे मोजणी केल्याने मानवी चुका टाळल्या जातात. नकाश्यांमध्ये अक्षांश-रेखांश दिलेले असतात, ज्यामुळे हद्द विवाद कमी होतात .
- वेळ व खर्च वाचवणे:
- मोजणी अर्ज, फी भरणे, नोंदी अपडेट करणे इत्यादी प्रक्रिया ऑनलाइन केल्याने वेळ वाहतूक खर्च वाचतो.
- सरकारी योजनांचा सहज लाभ:
- 7/12 उतारा, मिळकत पत्रिका यांसारखी कागदपत्रे सरकारी अनुदान, कर्ज, आणि योजनांसाठी लगेच उपलब्ध होतात .
- फेरफार नोंदीची सुलभता:
- ई-हक्क प्रणालीद्वारे 11 प्रकारचे बदल ऑनलाइन नोंदविणे शक्य. उदाहरणार्थ, वारसाहक्क नोंदणी करताना कोर्टला भेट देण्याची गरज राहत नाही .
- माहितीची सुरक्षितता:
- भूमी अभिलेख 2.0 वेबसाईट मध्ये सर्व डेटा डिजिटल स्वरूपात साठवला जातो, ज्यामुळे कागदपत्रे गमावण्याची चिंता नाही.
3. पोर्टलचा वापर कसा करावा?
- स्टेप 1: भूमी अभिलेख 2.0 संकेतस्थळ https://mahabhumi.gov.in किंवा https://pdeigr.maharashtra.gov.in/frmLogin वर जा.
- स्टेप 2: नोंदणी करून युजर आयडी आणि पासवर्ड तयार करा.
- स्टेप 3: इच्छित सेवा निवडा (उदा., 7/12 उतारा, मोजणी अर्ज, फेरफार नोंद).
- स्टेप 4: फी ऑनलाइन भरा आणि अर्जाची प्रगती एसएमएसद्वारे मिळवा.
4. शेतकऱ्यांसाठी विशेष टिप्स
- मोजणी अर्जाची प्राधान्यक्रमाने प्रक्रिया: भूमी अभिलेख 2.0 मध्ये ई-मोजणी 2.0 मध्ये “फर्स्ट इन फर्स्ट आऊट” पद्धतीने अर्जाची प्रक्रिया होते, ज्यामुळे वशिलेबाजी टाळता येते.
- छायाचित्र अपलोड: मोजणीवेळी जमीनमालकांचे फोटो अपलोड करणे अनिवार्य, ज्यामुळे पारदर्शकता वाढते.
5. भविष्यातील सुधारणा
- डिजिटल इंडिया लँड रेकॉर्ड्स मॉडर्नायझेशन प्रोग्राम (DILRMP) अंतर्गत सर्व कॅडस्ट्रल नकाशे डिजिटल करण्यात येणार आहेत.
- ई-न्यायालयांशी एकत्रीकरण: भूमी विवादांचे निराकरण वेगाने होण्यासाठी भूमी अभिलेख आणि न्यायालयीन प्रणाली एकत्र केली जात आहे.
शेतकरी मित्रांनो भूमी अभिलेख 2.0 ही नवीन वेबसाईट नागरिकांना डिजिटल पद्धतीने भूमी संबंधित कामे प्रभावीपणे त्यांची कागदपत्र घरबसल्या काढण्याची सुविधा उपलब्ध करून देते. शेती विषयक कागदपत्रे काढण्याची प्रक्रिया आता या भूमी अभिलेख 2.0 वेबसाईटमुळे अधिक पारदर्शक आणि कमी वेळखाऊ होईल यात शंका नाही. मोफत सेवा आणि शुल्क आकारून पुरवलेली सेवा, अशा दोन महत्वाच्या सेवा भूमी अभिलेख 2.0 वेबसाईट देऊन नागरिकांची कागदपत्रे काढण्याची कार्ये अधिक सोईस्कर करण्यास प्रभावी ठरणार आहे.
भूमी अभिलेख 2.0 हे शेतकऱ्यांसाठी एक क्रांतिकारी साधन आहे. यामुळे जमिनीच्या नोंदी, मोजणी, आणि फेरफार यांसारख्या गुंतागुंतीच्या प्रक्रिया सहज आणि पारदर्शक बनल्या आहेत. शेतकऱ्यांनी या पोर्टलचा वापर करून आपल्या वेळेची आणि संसाधनांची बचत करून, शासकीय योजनांचा अधिकाधिक लाभ घ्यावा.
संदर्भ साइट्स:
भूमी अभिलेख 2.0 बद्दलच्या या लेखातील सर्व माहिती सरकारी अधिसूचना आणि अद्ययावत वेबसाइट्सवर आधारित आहे.