राज्य सरकारने शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत जाहीर केली आहे. मे महिन्यापासून झालेल्या अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांना झालेल्या नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी ही मदत देण्यात येणार आहे. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत हा नुकसानभरपाईचा पाहिला टप्पा असून दुसऱ्या टप्प्यात सुद्धा मदत मिळणार असे सरकारकडून स्पष्ट करण्यात आले आहे.
अतिवृष्टीमुळे झालेले नुकसान
मे महिन्यापासूनच्या मुसळधार पावसामुळे राज्यातील शेतीक्षेत्राला मोठे नुकसान झाले आहे. या अतिवृष्टीमुळे ३० जिल्हे, १९५ तालुके आणि ६५४ महसूल मंडळे बाधित झाली आहेत. ह्या नुकसानीला तोंड देत सरकारने शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत जाहीर केली आहे. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत देऊन त्यांना तात्काळ आर्थिक सहाय्य पुरवण्यात येणार आहे.
बाधित जिल्हे आणि प्रदेश
राज्यातील एकूण ३० जिल्ह्यांना पावसाचा फटका बसला आहे. नांदेड, सोलापूर, यवतमाळ, धाराशिव, बीड, अहिल्यानगर, वाशिम, बुलडाणा, जालना, हिंगोली, अकोला यासह इतर जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. या सर्व जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत मिळणार आहे. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत या जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचविण्यात येईल.
कोणत्या विभागाला किती निधी?
सरकारने मंगळवारी काढलेल्या शासन निर्णयानुसार, अमरावती विभागातील ७ लाख ८८ हजार ९७४ शेतकऱ्ना ५६५ कोटी रुपयांची मदत जाहीर करण्यात आली आहे. तर विदर्भातील नागपूर विभागातील ३७ हजार ६३१ शेतकऱ्यांना २३ कोटी रुपयांची मदत दिली जाईल. पुणे विभागात सर्वात कमी नुकसान झाले आहे. विभागातील केवळ कोल्हापूर जिल्ह्यातील ३६ हजार ५५९ शेतकऱ्यांना सुमारे १४ कोटी रुपये मदत जाहीर झाली आहे.
छत्रपती संभाजीनगर विभागात सर्वात जास्त शेतीचे नुकसान झाले आहे. तब्बल १० लाख ३५ हजार शेतकरी बाधित असून त्यांना ७२१ कोटी रुपयांची मदत जाहीर करण्यात आली आहे. सर्वाधिक बाधित शेतकरी लातूर जिल्ह्यात ३ लाख ८० हजार एवढे आहेत. त्याचप्रमाणे हिंगोली, बीड आणि धाराशिव जिल्ह्यातील बाधित शेतकऱ्यांचा आकडाही मोठा आहे. नाशिक विभागातील १७ हजार ३३२ शेतकऱ्यांना ९ कोटी ८६ लाख रुपयांची मदत जाहीर झाली आहे.
शेतीचे नुकसान
प्राथमिक अंदाजानुसार राज्यात २७,९८,०५४ हेक्टर शेतीचे नुकसान झाले आहे. दहा हजार हेक्टरपेक्षा जास्त बाधित क्षेत्र असलेले १५ जिल्हे यांना विशेष मदत देण्यात येणार आहे. खरीप हंगामातील पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. या नुकसानीची भरपाई म्हणून शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत देण्यात येते. शेतकऱ्यांना नुकसानीच्या प्रमाणात योग्य आर्थिक सहाय्य वाटप करण्यात येईल.
अतिवृष्टी नुकसान भरपाई 2025 जिल्हा निहाय यादी डाउनलोड करा
मदतीचे प्रकार
सरकारने शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत विविध प्रकारे देण्याचे ठरवले आहे. कोरडवाहू पिकांसाठी प्रति हेक्टर १८,५०० रुपये, बागायती पिकांसाठी १७,००० रुपये आणि बहुवार्षिक पिकांसाठी २२,५०० रुपये देण्यात येतील. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत या सर्व प्रकारांमध्ये वाटली जाणार आहे.
जमिनीच्या नुकसानासाठी मदत
खरडून गेलेल्या जमिनीसाठी देखील मदत देण्यात येणार आहे. दुरुस्ती होऊ शकणाऱ्या जमिनीसाठी १८,००० रुपये प्रति हेक्टर तर दुरुस्ती न होणाऱ्या जमिनीसाठी कमीत कमी ५,००० रुपये ते जास्तीत जास्त ४७,००० रुपये प्रति हेक्टर देण्यात येतील. ही मदत देखील शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत या कोट्यांतर्गतच देण्यात येईल.
मदतीची मर्यादा
एका शेतकऱ्याला दोन हेक्टरपर्यंत मदत देण्यात येईल. यामुळे सर्व शेतकऱ्यांना योग्य प्रमाणात मदत मिळेल. शेतकऱ्यांना ही नुकसानभरपाई या दोन हेक्टर पर्यंत मर्यादेचा विचार करूनच वाटप करण्यात येईल. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत योग्य पद्धतीने वाटण्यासाठी ही मर्यादा आवश्यक आहे.
रेशीम आणि पशुधन क्षेत्रासाठी मदत
रेशीम उत्पादनाचे नुकसान झाल्यास एरी आणि मलबेरी टसरसाठी ६,००० रुपये तर मुगा रेशीमसाठी ७,५०० रुपयांची मदत देण्यात येईल. दूधाळ जनावरे दगावल्यास ३७,५०० रुपयांची मदत देखील जाहीर करण्यात आली आहे. ही सर्व मदत शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत या कोट्यांतर्गतच आहे.
मंत्रिमंडळाच्या बैठकीनंतर मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी पावसामुळे झालेल्या नुकसानीभरपाईसाठी शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत जाहीर केल्याचे जाहीर केले. या संदर्भात ते प्रसारमाध्यमांशी चर्चा करत होते, ज्यामध्ये ओल्या दुष्काळावरील उपाययोजनांबद्दलही माहिती दिली.
पावसाच्या संकटावरील मुख्यमंत्र्यांचे भाष्य
राज्यात झालेल्याअत्याधिक पावसाचा आढावा घेताना मुख्यमंत्र्यांनी नमूद केले की, “९९५.५ मिमी पाऊस पडल्याने धाराशीव येथे रेस्क्यू ऑपरेशन सुरू आहे.” अतिरिक्त हेलिकॉप्टरची तरतूद आणि दुर्घटनेत मृत्यू पावलेल्या आठ तथा जखमी झालेल्या दहा लोकांच्या मदतीची योजना स्पष्ट करण्यात आली.
नुकसानभरपाईच्या प्रक्रियेचे तपशील
शेतकऱ्यांच्या नुकसानीचे पंचनामे पूर्ण झाल्यावर १८२९ कोटी रुपये आधीच जमा झाल्याचे सांगितले गेले. पुढील आठ दिवसांत मदत वाटप प्रक्रिया पूर्ण होणार असून, जिल्हाधिकाऱ्यांना तातडीच्या मदतीचे अधिकार देण्यात आले आहेत. केंद्र सरकारच्या अग्रिम मदतीचा वापर करून पिण्याच्या पाण्याच्या व्यवस्थेसह सर्व आवश्यक उपाय राबविण्यात येत आहेत.
दिवाळीपूर्वी मदत वाटप
सरकारनेही मदत दिवाळीपूर्वी शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचविण्याचे आश्वासन दिले आहे. यामुळे शेतकरी समुदायाला दिवाळी सण आनंदात साजरा करता येईल. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत लवकरात लवकर पोहोचविण्यासाठी सरकारी यंत्रणा काम करत आहेत. शेतकऱ्यांना ही नुकसानभरपाई दिवाळी सणापूर्वी मिळेल याबाबत शाश्वती देण्यात आली आहे.
पहिल्या टप्प्यातील मदत
सध्या जाहीर झालेली मदत ही पहिल्या टप्प्यातील आहे. यामध्ये सर्वात जास्त बाधित झालेल्या भागांना प्राधान्य देण्यात येणार आहे. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत या पहिल्या टप्प्यात वाटप करण्यात येईल. शेतकऱ्यांना यानंतर दुसऱ्या टप्प्यात देखील सहाय्य देण्यात येईल.
दुसऱ्या टप्प्यातील मदत
दुसऱ्या टप्प्यात उर्वरित शेतकऱ्यांना मदत देण्यात येईल. यासाठी अजूनही अहवाल तयार होत आहेत. शेतकऱ्यांना २२१५ कोटी रुपयांची मदत ही पूर्ण होण्यासाठी दुसरा टप्पा देखील महत्त्वाचा आहे. शेतकऱ्यांना आणखी आर्थिक सहाय्य या दुसऱ्या टप्प्यात देखील वाढविण्यात येऊ शकते.राज्यातील पावसाची परिस्थिती सध्या बिकट होऊन नुकसान वाढतच असल्याचे दिसून येत आहे.
मदत वाटप प्रक्रिया
मदत वाटपासाठी सरकारने एक सुव्यवस्थित प्रक्रिया तयार केली आहे. शेतकऱ्यांनी आपले नुकसान नोंदवून त्यासाठी पंचनामे करावे लागतील. शेतकऱ्यांना ही मदत मिळण्यासाठी या प्रक्रियेचे पालन करावे लागेल. शेतकऱ्यांना हे आर्थिक सहाय्य योग्य पद्धतीने वाटण्यासाठी ही प्रक्रिया आवश्यक आहे.
शेतकऱ्यांना मिळणारी ही मदत राज्य सरकारची एक महत्त्वाची घोषणा आहे. पुढे सुद्धा दुसऱ्या टप्प्यात आणखी आर्थिक सहाय्य देण्यात येणार आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना झालेल्या नुकसानीची भरपाई करण्यास थोडकी का होईना पण मदत होईल. शेतकऱ्यांना ही मदत योग्य पद्धतीने वापरली गेल्यास शेतीक्षेत्राला पुन्हा उभे करणे शक्य आहे. शेतकऱ्यांना ही आर्थिक मदत शेतकरी समुदायासाठी एक आशेचा किरण ठरू शकते.