राज्यातील शेतीक्षेत्रात नवीन क्रांती घडवून आणण्यासाठी शासनाने रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया
पिक स्पर्धा माहिती सुरू केली आहे. शेतकऱ्यांमध्ये स्पर्धात्मक भावना निर्माण करून त्यांना अधिक उत्पादनासाठी प्रोत्साहित करणे हा या उपक्रमाचा मुख्य हेतू आहे. शासन निर्णय क्र.पीकस्पर्धा २०२०/प्र.क्र.११३/४अे, दि.२० जुलै २०२३ अन्वये ही योजना राबविण्यात येत असून, शेतकरी भावांना या रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रियेबद्दल पुरेशी माहिती मिळावी यासाठी सर्व तयारी केली गेली आहे.
स्पर्धेचा व्याप आणि समाविष्ट पिके
ही स्पर्धा तालुका, जिल्हा आणि राज्य पातळीवर आयोजित करण्यात येते. रब्बी हंगामातील महत्त्वाची पाच पिके – गहू, ज्वारी, हरभरा, करडई व जवस यांना या स्पर्धेमध्ये समाविष्ट करण्यात आले आहे. या सर्व पिकांच्या उत्पादनात वाढ करणे आणि शेतकऱ्यांना उत्कृष्ट पद्धतीने लागवड करण्यासाठी प्रवृत्त करणे हे यामागचे उद्दिष्ट आहे. शेतकऱ्यांनी योग्य ती माहिती गोळा करून रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण केल्यास त्यांना या स्पर्धेत सहभागी होता येईल.
सहभागासाठीचे पात्रता निकष
स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्याकडे स्वतःच्या नावे जमीन असणे आवश्यक आहे आणि ती जमीन त्याने स्वतः कसत असणे अनिवार्य आहे. एकाच शेतकऱ्याला एकापेक्षा जास्त पिकांसाठी अर्ज करण्याची परवानगी आहे, परंतु प्रत्येक पिकासाठी स्वतंत्र अर्ज सबमिट करावा लागेल. स्पर्धेसाठी निवडलेल्या शेतात किमान ४० आर क्षेत्रावर सलग लागवड केलेली असणे गरजेचे आहे. हे निकष पूर्ण करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया सुलभ आणि सोपी बनविण्यात आली आहे.
नोंदणी प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्यांना विहित नमुन्यातील अर्ज (प्रपत्र-अ) भरून सादर करावा लागेल. ठरवून दिलेले प्रवेश शुल्क भरल्याचे चलन, ७/१२ आणि ८-अ चा उतारा, जात प्रमाणपत्र (आदिवासी शेतकऱ्यांसाठी), पिकासाठी चिन्हांकित केलेला नकाशा आणि बँक खात्याच्या पासबुकच्या पहिल्या पानाची छायांकित प्रत यांची आवश्यकता भरलेल्या अर्जासोबत सादर करावी लागेल. रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करताना या सर्व कागदपत्रांची आवश्यकता भासते.
अर्ज दाखल करण्याची अंतिम तारीख आणि प्रवेश शुल्क
सर्व निर्देशित पिकांसाठी अर्ज दाखल करण्याची अंतिम तारीख ३१ डिसेंबर निश्चित करण्यात आली आहे. प्रवेश शुल्क सर्वसाधारण गटासाठी रु. ३००/- तर आदिवासी गटासाठी रु. १५०/- आहे. हे शुल्क चलनाद्वारे भरावे लागेल. शेतकऱ्यांनी अंतिम तारखेपूर्वीच रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे, कारण नंतर सादर केलेले अर्ज स्वीकारले जाणार नाहीत.
बक्षिसे आणि सन्मान
स्पर्धा तीन स्तरावर आयोजित केल्या जातात – तालुका, जिल्हा आणि राज्य. प्रत्येक स्तरावर प्रथम, द्वितीय आणि तृतीय क्रमांकाच्या विजेत्यांना आर्थिक बक्षिसे दिली जातात. तालुका पातळीवर अनुक्रमे ५,०००, ३,००० आणि २,००० रुपये, जिल्हा पातळीवर १०,०००, ७,००० आणि ५,००० रुपये तर राज्य पातळीवर ५०,०००, ४०,००० आणि ३०,००० रुपयांची बक्षिसे दिली जातात. ही बक्षिसे सर्वसाधारण व आदिवासी गटासाठी सारखीच राहतील. रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर या बक्षिसांसाठी पात्र ठरता येते.
शेतकऱ्यांसाठी आवाहन आणि मार्गदर्शन
कृषी विभागामार्फत सर्व शेतकरी बंधु-भगिनींना या स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी आवाहन केले जात आहे. उत्पादन वाढीसाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर आणि शास्त्रोक्त पद्धतीची अवलंबण करणे गरजेचे आहे. यासाठी संबंधित तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधून अधिक माहिती मिळवता येईल. तसेच महाराष्ट्र शासन कृषी विभागाचे संकेतस्थळला भेट देऊन रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रियेसंदर्भातील सर्व अद्ययावत माहिती मिळविणे शक्य आहे.
निष्कर्ष
रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा ही शेतकऱ्यांसाठी केवळ बक्षिसे मिळवण्याची संधी नसून ती त्यांच्या कष्टाचा सन्मान आणि इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणास्थान ठरू शकते. यामुळे राज्यातील एकूण कृषी उत्पादनात वाढ होण्यास मदत होईल. म्हणूनच प्रत्येक शेतकऱ्याने या स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी रब्बी हंगाम पिक स्पर्धा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करणे अत्यंत गरजेचे आहे. शासनाच्या या प्रयत्नाला चालना देऊन आपल्या राज्याच्या कृषीक्षेत्रात एक नवीन इतिहास निर्माण करूया.
