आजच्या तरुण पिढीत उच्च शिक्षण घेतल्यानंतर नोकरीच्या मर्यादित संधींमुळे निराशा पसरताना दिसते. अशाच परिस्थितीतून जालना जिल्ह्याच्या बदनापूर तालुक्यातील मांडवा गावचे नारायण चंद या तरुणाने आपला वेगळा मार्ग निवडला. त्यांनी केवळ दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न प्राप्त करून सिद्ध केले की योग्य दृष्टिकोन आणि कठोर परिश्रम असल्यास शेती ही केवळ जीवननिर्वाहाचे साधन न राहता समृद्धीचा मार्ग बनू शकते. नारायणच्या या यशस्वी प्रयोगाने अनेक तरुण शेतकऱ्यांसाठी नवीन दिशा उमलली आहे.
एमपीएससीच्या तयारीतून शेतीच्या शाळेत प्रवेश
नारायण चंद यांनी पाच वर्षे एमपीएससीची तयारी केली परंतु अपेक्षित यश मिळाल्याशिवाय त्यांना नोकरीच्या मागे लागण्याऐवजी शेतीकडे वळण्याचा निर्णय घ्यावा लागला. हा निर्णय घेणे सोपे नव्हते, परंतु आज तोच निर्णय त्यांच्या आयुष्यातील सर्वोत्तम ठरला आहे. त्यांनी केवळ दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न कमावून दाखवून शेतीक्षेत्रातील नवीन शक्यता उघडल्या आहेत. नोकरीच्या चाकोरीबाहेर पाहणाऱ्या युवकांसाठी नारायणचा प्रवास एक प्रेरणादायी उदाहरण बनला आहे.
आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर
नारायण चंद यांनी त्यांच्या शेतीच्या प्रयोगासाठी आधुनिक शास्त्रीय पद्धतींचा अवलंब केला. अद्रक लागवड करण्यापूर्वी जमिनीत युरिया, डीएपी आणि सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचा संतुलित डोस दिला जातो. निंबोळी पेंड, कार्बोफेरम आणि ट्रायकोडर्मा यांसारखे जैविक उपाय वापरून अळी व कीड रोगांवर नियंत्रण मिळवण्यात त्यांना विशेष यश आले. या सर्व पद्धतींनी त्यांना दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न मिळवण्यास मदत केली. शेतीतील यशासाठी रासायनिक आणि जैविक पद्धतींचे समतोल जपणे गरजेचे आहे हे त्यांनी प्रत्यक्षात सिद्ध केले.
रोग आणि कीटक नियंत्रणातील कुशल व्यवस्थापन
सुरुवातीच्या टप्प्यात आलं पिकावर अळी आणि करपा रोगांचा प्रादुर्भाव दिसून आल्याने नारायण यांना काही अडचणी निर्माण झाल्या. यावर मात करण्यासाठी त्यांनी ॲन्टिबायोटिक आणि बुरशीनाशकांचा योग्य वापर करून रोगांवर नियंत्रण मिळवले. सड रोग रोखण्यासाठी त्यांनी कृषी विद्यापीठाने शिफारस केलेली औषधे आणि ट्रायकोडर्मा वापरली. या सर्व प्रयत्नांनी दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न मिळविण्याचे त्यांचे ध्येय साध्य करण्यास मदत केली. कीटक आणि रोग नियंत्रणासाठी सतत सजगता ठेवणे गरजेचे आहे हे त्यांच्या अनुभवातून स्पष्ट झाले.
जमिनीची सुपीकता वाढवण्यासाठी नाविन्यपूर्ण उपाय
नारायण चंद यांनी केवळ रासायनिक आणि जैविक खतेचाच उपयोग केला असे नाही तर त्यांनी जमिनीची सुपीकता वाढवण्यासाठी नैसर्गिक उपाययोजनाही केल्या. दोन वर्षापूर्वी त्यांनी घाणेवाडी जलाशयातील गाळ शेतात टाकला, ज्यामुळे जमिनीची सुपीकता मोठ्या प्रमाणात वाढली. या निसर्गसमाधानामुळे त्यांना दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न मिळविण्यास मदत झाली. जमिनीची नैसर्गिक सुपीकता वाढवणे ही टिकाऊ शेतीची पहिली पायरी आहे हे त्यांच्या यशाने सिद्ध झाले.
शेतीतील नवनवीन प्रयोगांचे महत्त्व
“शेतीला बेभरवशाची म्हणून त्याकडे न बघता शेतीत रोज नवनवीन प्रयोग करणे गरजेचे आहे. मीदेखील तेच करीत आहे. त्यातून यश मिळतेच हा माझा विश्वास आहे,” असे म्हणणाऱ्या नारायण चंद यांच्या या विचारसरणीनेच त्यांना यशाच्या शिखरावर नेले. दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न हे केवळ संख्याच नाही तर सतत चालणाऱ्या प्रयोगांचे फलित आहे. नारायणचा असा विश्वास आहे की शेती ही एक सतत चालणारी प्रयोगशाळा आहे आणि यामध्ये नाविन्य आणि सातत्य या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत.
तरुण शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा
नारायण चंद यांचे यश केवळ आर्थिक दृष्ट्या महत्त्वाचे नाही तर ते तरुण शेतकऱ्यांसाठी एक मोठी प्रेरणादायी कहाणी बनली आहे. त्यांनी सिद्ध केले की लहान जमिनीतूनही मोठे उत्पन्न मिळवणे शक्य आहे. दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न हे केवळ एक आकडा नसून तरुण पिढीकडे शेतीक्षेत्रातील अपार संधींचे दर्शन घडविणारे सूचक आहे. नारायणच्या यशाने ग्रामीण भागातील अनेक तरुणांमध्ये नवीन आत्मविश्वास निर्माण झाला आहे आणि त्यांनी आता शेतीकडे व्यवसाय म्हणून पाहायला सुरुवात केली आहे.
शेतीतून उद्योजकतेची नवी संकल्पना
नारायण चंद यांचे यश केवळ शेतीपुरते मर्यादित न राहता ते उद्योजकतेच्या नव्या संकल्पनेचे दर्शन घडवते. आजच्या आर्थिक परिस्थितीत जेव्हा लहान जमिनीतून मोठे उत्पन्न मिळवणे अशक्य वाटते, तेव्हा त्यांनी सिद्ध केलेली **दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न** ही संकल्पना एक क्रांतीच समान आहे. त्यांच्या या प्रयोगाने शेती ही केवळ पिके उभारण्याची कला न राहता ती एक समग्र व्यवसाय प्रबंधनाची संकल्पना आहे हे स्पष्ट झाले आहे. ते सतत नवीन पद्धतींचा शोध घेतात, बाजारपेठेचा अभ्यास करतात आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा पुरेपूर वापर करतात, ज्यामुळे **दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न** हे ध्येय प्रत्यक्षात आणणे शक्य झाले आहे. हा बदल केवळ आर्थिक नसून मानसिक आहे, ज्यामुळे शेतकरी आता स्वत:ला ‘अन्नदाता’ तसेच ‘उद्योजक’ म्हणून पाहू लागला आहे.
निष्कर्ष
नारायण चंद यांच्या यशस्वी प्रयोगाने शेतीक्षेत्रातील नवीन शक्यता उघडल्या आहेत. शिक्षण, परिश्रम आणि आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाचा योग्य संयोग केल्यास लहान शेतजमिनीतूनही मोठे उत्पन्न मिळवणे शक्य आहे. दोन एकर आल्याच्या शेतीतून १५ लाखाचे उत्पन्न हे केवळ नारायणचे यश नसून ते संपूर्ण शेतकरी समुदायासाठी एक आदर्श ठरले आहे. त्यांच्या या प्रवासाने शेती ही केवळ पारंपरिक व्यवसाय न राहता आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून उच्च उत्पन्न मिळवू शकणारा आकर्षक व्यवसाय आहे हे सिद्ध केले आहे.