पद्माळे गावात पद्मभूषण डॉ. वसंतदादा पाटील यांच्या जयंतीनिमित्त एक महत्त्वाचा कार्यक्रम संपन्न झाला. या कार्यक्रमात कृषी विभागामार्फत शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करण्यात आले. ही मोहीम मिरज तालुका कृषी अधिकारी मिलिंद निंबाळकर यांच्या मार्गदर्शनाखाली यशस्वीरीत्या राबविण्यात आली. ही संपूर्ण योजना शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करून त्यांचे आर्थिक ओझे हलके करण्यासाठी राबविण्यात आली.
राष्ट्रीय कृषिविकास योजनेंतर्गत बियाणे वाटपाचा सामूहिक कार्यक्रम
राष्ट्रीय कृषिविकास योजनेंतर्गत पद्माळे गावातील २५ शेतकऱ्यांना प्रत्येकी ४ किलो प्रतिएकर प्रमाणे ज्वारीचे बियाणे देण्यात आले. हा कार्यक्रम सरपंच एकनाथ कोळी, उपसरपंच, पंचायत सदस्य अधिक पाटील, मंडल कृषी अधिकारी सुधीर यादव, सहाय्यक कृषी अधिकारी गीतांजली चव्हाण यांच्या हस्ते संपन्न झाला. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करणे हे या सर्वांचे एक समान ध्येय होते. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी ज्वारी बियाणे वाटप करताना त्यांच्या चेहऱ्यावरचा आनंद पाहणे हा एक अविस्मरणीय अनुभव होता.
बीजप्रक्रियेचे महत्त्व व कृषी अधिकाऱ्यांचे मार्गदर्शन
सहाय्यक कृषी अधिकारी गीतांजली चव्हाण यांनी या प्रसंगी शेतकऱ्यांना कृषी विभागाच्या विविध योजनांबद्दल माहिती पुरवली. त्यांनी ज्वारीच्या बियाणांची योग्य बीजप्रक्रिया करूनच पेरणी करण्याचे महत्त्व स्पष्ट केले. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी ज्वारी बियाणे वाटप केले तरी बीजप्रक्रिया झाली नसेल तर योग्य उत्पादन मिळणे कठीण आहे, हे त्यांनी सांगितले. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करतानाच बीजप्रक्रियेचे प्रात्यक्षिकदेखील दाखवण्यात आले ज्यामुळे शेतकऱ्यांना प्रत्यक्ष ज्ञान मिळाले.
आधुनिक बीजप्रक्रिया पद्धतींचे सविस्तर प्रात्यक्षिक
गीतांजली चव्हाण यांनी ज्वारी बियाणाची कीटकनाशक, अझॅटोबॅक्टर आणि पीएसबी (फॉस्फेट द्रावण करणारे जीवाणू) यांच्या सहाय्याने बीजप्रक्रिया कशी करावी याचे सविस्तर प्रात्यक्षिक दाखवले. ही प्रक्रिया पिकाच्या आरोग्यासाठी व उत्पादनासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करणे हे फक्त पहिली पायरी आहे, योग्य बीजप्रक्रिया केल्याशाच याचा पूर्ण फायदा मिळू शकतो. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करण्याबरोबरच त्यांना तंत्रज्ञानाचे ज्ञान देणे हेही आवश्यक आहे.
शेतकऱ्यांच्या शंका व समस्यांचे निरसन
मंडल कृषी अधिकारी सुधीर यादव यांनी या कार्यक्रमादरम्यान शेतकऱ्यांच्या विविध शंकांचे व समस्यांचे तत्परतेने निरसन केले. शेतकरी समस्यांवर उपाययोजना शोधत असताना त्यांना योग्य मार्गदर्शन मिळावे यासाठी ही चर्चा झाली. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी ज्वारी बियाणे वाटप करणे हे एक बाजू आहे, तर त्यांना योग्य तांत्रिक मदत पुरवणे ही दुसरी महत्त्वाची बाजू आहे. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करण्याबरोबरच त्यांच्या शंकांचे निरसन करणे हेही योजनेचे एक महत्त्वाचे उद्दिष्ट होते.
ग्रामीण भागातील सामूहिक सहभागाचे महत्त्व
या कार्यक्रमात ग्रामपंचायत अधिकारी बसगोडा पाटील, उपकृषी अधिकारी अमित सूर्यवंशी, तसेच शरद ढोळी, बाजीराव कोळी, अनिल यादव, राजेंद्र गणेशकर, बाबासाहेब जगदाळे, पंडित पाटील या सर्वांचा सक्रिय सहभाग होता. हे सर्व लोक ग्रामीण भागातील कृषी विकासासाठी झटणारे महत्त्वाचे व्यक्तिमत्त्व आहेत. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करण्याच्या या उपक्रमाला स्थानिक पातळीवर पाठिंबा असल्यानेच तो यशस्वी झाला. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करण्यासाठी सर्वांनी मिळून केलेली तयारी ही एक आदर्श उदाहरण आहे.
आभार प्रदर्शन व भविष्यातील योजनांची ओझ
कार्यक्रमाच्या शेवटी राहुल चौगुले यांनी सर्वांचे आभार मानले. कृषी विभाग, स्थानिक प्रशासन, ग्रामपंचायत आणि सर्व शेतकऱ्यांच्या सहकार्यामुळे हा उपक्रम यशस्वी झाला. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करणे हा फक्त एक प्रारंभ आहे, अशा प्रकारचे उपक्रम भविष्यातही राबविण्यात येतील अशी अपेक्षा व्यक्त करण्यात आली. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करून त्यांना आर्थिक साहाय्य पुरवणे हे सरकारच्या कृषीविकास धोरणाचा एक भाग आहे.
निष्कर्ष: शेतीक्षेत्राच्या विकासासाठी समर्पित प्रयत्न
पद्माळे येथील हा कार्यक्रम केवळ बियाणे वाटपापुरता मर्यादित नसून तो शेतीक्षेत्रातील समस्यांवर मात करण्यासाठीचा एक सामूहिक प्रयास होता. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी मोफत ज्वारी बियाणे वाटप करणे, त्यांना तांत्रिक मार्गदर्शन पुरवणे, आधुनिक पद्धती शिकवणे यामुळे शेतीक्षेत्रात क्रांती घडवणे शक्य आहे. शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी ज्वारी बियाणे वाटप करण्यासारख्या उपक्रमांमुळे शेतकऱ्यांचे आत्मविश्वास वाढते व त्यांचे आर्थिक स्थैर्य सुधारते. अशा प्रकारचे उपक्रम देशभरात राबविल्यास शेतीक्षेत्रालa चालना मिळेल व शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावेल.