RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया: एक संपूर्ण मार्गदर्शन

अपंगत्व प्रमाणपत्र हा एक अधिकृत कागद आहे, जो सरकारमान्य वैद्यकीय अधिकाऱ्याद्वारे जारी केला जातो. यामध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या अपंगतेचा प्रकार आणि टक्केवारी नोंदवली जाते. अपंगत्व प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी आणि सोयीस्कर झाली आहे. हे प्रमाणपत्र केवळ एक दस्तऐवज नसून, सरकारी योजनांमध्ये प्रवेश, आर्थिक मदत आणि सामाजिक सुरक्षा मिळविण्याची गुरुकिल्ली आहे.

अपंगत्व प्रमाणपत्राचे महत्त्व आणि फायदे

अपंगत्व प्रमाणपत्राचे महत्त्व केवळ त्याच्या अधिकृत स्वरूपात नसून, ते व्यक्तीच्या जीवनात आणणाऱ्या सकारात्मक बदलांमध्ये देखील दिसून येते. शैक्षणिक संस्था आणि सरकारी नोकऱ्यांमध्ये आरक्षणाचा लाभ घेणे, वाहतूक सवलती, कर सूट, आरोग्य विमा योजना इत्यादी अनेक फायदे या प्रमाणपत्राद्वारे मिळू शकतात. हे सर्व फायदे सहजतेने मिळविण्यासाठी RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे, कारण ही ऑनलाइन प्रक्रिया पारदर्शक आणि कमी वेळ घेणारी आहे.

अपंगत्व प्रमाणपत्रासाठी कोण अर्ज करू शकतो?

Persons with Disabilities Act,2016 च्या अंतर्गत, शारीरिक, दृष्टी, श्रवण, बौद्धिक किंवा मानसिक अपंगत्व असलेली कोणतीही व्यक्ती यासाठी पात्र आहे. अल्पवयीन मुलांसाठी पालक किंवा संरक्षक यांनी अर्ज करता येतो. अर्ज करण्यापूर्वी, आवश्यक कागदपत्रे एकत्र करणे आणि RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया समजून घेणे महत्त्वाचे आहे, ज्यामुळे वेळेची बचत होऊन प्रक्रिया सुलभ होते.

अपंगत्व प्रमाणपत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे

अपंगत्व प्रमाणपत्राचा अर्ज दाखल करताना काही आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतात. यामध्ये आधार कार्ड, राहण्याचा पुरावा, जन्म दाखला, पासपोर्ट आकाराची फोटो, वैद्यकीय अहवाल आणि इतर संबंधित दस्तऐवजांचा समावेश होतो. हे सर्व कागदपत्रे ऑनलाइन अपलोड करण्यासाठी RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी बनवली आहे, ज्यामुळे अर्जदारांना वारंवार कार्यालयीन फेऱ्या कराव्या लागत नाहीत.

RTS पोर्टलवर ऑनलाईन अर्ज करण्याची पायरी-बाय-पायरी प्रक्रिया

पहिली पायरी म्हणजे RTS पोर्टलवर जाऊन नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करणे. नवीन वापरकर्त्याने आपला मोबाईल नंबर आणि ई-मेल आयडी वापरुन नोंदणी करावी. एकदा नोंदणी झाल्यानंतर, लॉगिन करून ‘अपंगत्व प्रमाणपत्र’ सेवा शोधावी. यानंतर, ऑनलाइन अर्ज फॉर्म भरून सर्व आवश्यक माहिती सादर करावी. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया या बाबतीत अर्जदारांना मार्गदर्शन करते, की फॉर्म भरताना अपंगतेचा प्रकार आणि टक्केवारी निश्चित करणे आवश्यक आहे.

वैद्यकीय माहिती आणि दस्तऐवज अपलोड करणे

ऑनलाईन अर्ज फॉर्म भरल्यानंतर,पुढची महत्त्वाची पायरी म्हणजे वैद्यकीय अहवाल आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे. यामध्ये डॉक्टरचा प्रिस्क्रिप्शन, चाचणी रिपोर्ट, एक्स-रे, एमआरआय इत्यादींचा समावेश असू शकतो. ही सर्व दस्तऐवजे स्कॅन करून PDF किंवा JPG स्वरूपात अपलोड करावी लागतात. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया यासाठी एक सुरक्षित प्लॅटफॉर्म पुरवते, ज्यामुळे अर्जदाराची वैयक्तिक माहिती सुरक्षित राहते.

अर्ज सबमिशन आणि पेमेंट प्रक्रिया

सर्व माहिती भरल्यानंतर आणि दस्तऐवज अपलोड केल्यानंतर, अर्ज सबमिट करणे आवश्यक आहे. काही राज्यांमध्ये यासाठी अर्ज शुल्क आकारले जाऊ शकते, तर काही ठिकाणी ही सेवा विनामूल्य आहे. ऑनलाईन पेमेंटची सोय उपलब्ध असल्यास, ती पूर्ण करावी. अर्ज यशस्वीरित्या सबमिट झाल्यानंतर, एक अर्ज संदर्भ क्रमांक मिळेल, जो भविष्यात अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी उपयुक्त ठरतो. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया या अर्ज क्रमांकाद्वारे ट्रॅक केली जाऊ शकते.

वैद्यकीय तपासणी आणि प्रमाणपत्र मिळवणे

अर्ज सबमिट झाल्यानंतर,अर्जदाराला एक वैद्यकीय तपासणीसाठी बोलावण्यात येऊ शकते. या तपासणीदरम्यान, सरकारमान्य वैद्यकीय समिती अर्जदाराच्या अपंगतेची टक्केवारी निश्चित करते. तपासणी पूर्ण झाल्यानंतर, प्रमाणपत्र डिजिटल स्वरूपात RTS पोर्टलवरून डाउनलोड करता येते किंवा ते पोस्टद्वारे पाठवले जाते. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया येथे संपूर्ण होते, आणि अर्जदार आपले प्रमाणपत्र मिळवू शकतो.

ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया

जर ऑनलाईन अर्ज करणे शक्य नसेल, तर अर्जदार स्थानिक आरोग्य केंद्र किंवा जिल्हा आरोग्य कार्यालयातूनही अर्ज करू शकतो. यासाठी, अर्जदाराने सर्व आवश्यक कागदपत्रे घेऊन संबंधित कार्यालयात हजर राहावे आणि अर्ज फॉर्म भरावे. नंतर, वैद्यकीय तपासणी झाल्यानंतर प्रमाणपत्र जारी केले जाते. मात्र, RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया ही ऑफलाइन पद्धतीपेक्षा जलद आणि सोयीस्कर आहे.

अर्जाची स्थिती तपासणे आणि समस्या निराकरण

अर्ज सबमिट केल्यानंतर,अर्जदाराला त्याच्या अर्जाची स्थिती तपासता येते. RTS पोर्टलवर लॉगिन करून, अर्ज क्रमांकाचा वापर करून अर्जाची स्थिती तपासली जाऊ शकते. जर अर्जासंबंधी कोणतीही अडचण आली, तर पोर्टलवरील हेल्पलाइन क्रमांक किंवा ग्राहक सेवा केंद्राशी संपर्क साधता येतो. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया यादरम्यान कोणतीही अडचण आल्यास, ती दूर करण्यासाठी हे पर्याय उपलब्ध आहेत.

निष्कर्ष

अपंगत्व प्रमाणपत्र हे केवळ कागदोपत्री नोंद नसून, अपंग व्यक्तींना समाजात सन्मानाने जगण्यासाठी मदत करणारे साधन आहे. ते मिळविण्यासाठीची प्रक्रिया आता ऑनलाईन सुलभ झाली आहे. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी, पारदर्शक आणि वेळवाचक असल्यामुळे, प्रत्येक अपंग व्यक्तीने हा लाभ घेणे आवश्यक आहे. या प्रमाणपत्राद्वारे मिळणाऱ्या सवलती आणि योजनांचा फायदा घेऊन, अपंग व्यक्ती आपले जीवन स्वावलंबी आणि सुखी करू शकतात.

RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया: वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

प्रश्न 1: अर्ज सबमिट केल्यानंतर प्रमाणपत्र मिळायला किती वेळ लागू शकतो?

सामान्यतः,वैद्यकीय तपासणी पूर्ण झाल्यानंतर 15 ते 30 दिवसांच्या आत प्रमाणपत्र जारी केले जाते. हा कालावधी जिल्हा आरोग्य कार्यालयातील कामाच्या वेगावर अवलंबून असू शकतो. RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर पोर्टलवरून तुम्ही अर्जाची स्थिती (Application Status) तपासू शकता, ज्यामुळे वेळेचा अंदाज येऊ शकतो.

प्रश्न 2: वैद्यकीय तपासणी दरम्यान काय होते?

वैद्यकीय तपासणीदरम्यान, सरकारमान्य वैद्यकीय समिती तुमच्या अपंगतेच्या प्रकाराची आणि टक्केवारीची तपासणी करते. डॉक्टर तुमची शारीरिक तपासणी करू शकतात, सादर केलेले वैद्यकीय दस्तऐवज तपासू शकतात आणि तुमच्या दैनंदिन कार्यावर अपंगतेचा परिणाम जाणून घेऊ शकतात. ही तपासणी झाल्यानंतरच त्यांच्याकडून टक्केवारी निश्चित केली जाते.

प्रश्न 3: माझ्याकडे आधीचे वैद्यकीय अहवाल नसतील तर?

तुम्हीअर्ज फॉर्म भरू शकता, परंतु अंतिम प्रमाणपत्र मंजूर होण्यासाठी वैद्यकीय समितीसमोर तपासणी ही अनिवार्य आहे. जर तुमच्याकडे आधीचे अहवाल असतील तर ते सादर केल्यास तपासणीची वेळ कमी होऊ शकते. शिवाय, RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी वैद्यकीय अहवाल जमा करण्याचा सल्ला दिला जातो.

प्रश्न 4: प्रमाणपत्राची मुदत किती असते?

प्रमाणपत्राचीमुदत अपंगतेच्या स्वरूपावर अवलंबून असते. कायमच्या (Permanent) अपंगतेसाठी कायमचे प्रमाणपत्र जारी केले जाऊ शकते, तर काही प्रकरणांमध्ये ते ठराविक कालावधीसाठी (उदा., ५ वर्षांसाठी) वैध असू शकते. प्रमाणपत्रावर ही मुदत स्पष्टपणे नमूद केलेली असते.

प्रश्न 5: अर्ज भरताना दस्तऐवज अपलोड करण्यात अडचण येते?

फाइलचाआकार मर्यादित (सहसा 2 MB ते 5 MB) असल्याने अडचण येऊ शकते. खात्री करा की तुमच्या स्कॅन केलेल्या दस्तऐवजाचा आकार या मर्यादेपेक्षा कमी आहे आणि ते स्पष्ट वाचण्यासारखे आहेत. जर अडचणी येत राहिल्या, तर RTS पोर्टलवर उपलब्ध असलेल्या हेल्पलाइन क्रमांकावर संपर्क करा.

प्रश्न 6: प्रमाणपत्र हरवले किंवा नष्ट झाले तर काय करावे?

अशापरिस्थितीत तुम्ही डुप्लिकेट प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करू शकता. स्थानिक आरोग्य कार्यालयात संपर्क करून किंवा RTS पोर्टलवरून डुप्लिकेट प्रमाणपत्र मागविण्याची प्रक्रिया सुरू करता येते. यासाठी तुमचा मूळ अर्ज क्रमांक उपयुक्त ठरू शकतो.

प्रश्न 7: वैद्यकीय समितीने दिलेली टक्केवारी नापसंत असल्यास?

वैद्यकीय समितीनेदिलेला निर्णय अंतिम असतो. तथापि, काही राज्यांमध्ये अपील करण्याची तरतूद असू शकते. अशा वेळी स्थानिक अपंगत्व आयुक्त कार्यालय किंवा विभागीय अधिकाऱ्यांकडे मार्गदर्शन घेणे आवश्यक आहे. ही एक महत्त्वाची बाब आहे, कारण RTS पोर्टलद्वारे अपंगत्व प्रमाणपत्र काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर हा निर्णय बदलणे कठीण होऊ शकते.

प्रश्न 8: ऑनलाइन अर्ज केल्यानंतर कोणती पुढची पायरी आहे?

ऑनलाइन अर्ज पूर्ण केल्यानंतर,तुम्हाला एक अर्ज संदर्भ क्रमांक मिळेल. या क्रमांकाचा वापर करून तुम्ही पोर्टलवर तुमच्या अर्जाची स्थिती तपासू शकता. त्यानंतर, वैद्यकीय तपासणीसाठी झालेल्या नियुक्तीची वाट पाहावी लागेल किंवा तुम्हाला थेट तपासणीसाठी बोलावण्यात येईल.