भारत सरकारने आधार कार्ड धारकांसाठी एक क्रांतिकारी अंमलबजावणी केली आहे – नवीन आधार ॲप. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा पूर्णपणे ऑनलाईन असून आधार कार्डाशी संबंधित सर्व कार्ये आता घरबसल्या पूर्ण करता येतील. सध्या, आधार कार्डावरील पत्ता, फोन नंबर किंवा इतर कोणतीही माहिती बदलायची असल्यास आधार केंद्रांवर जाऊन हे बदल करून घ्यावे लागतात, पण ही प्रक्रिया आता इतिहासजमा होत आहे. नवीन आधार ॲपमधील सुविधा (New Aadhaar App Services) यामुळे लोकांना वेळ व पैशाची बचत होईल.
युआयडीएआयची डिजिटल पायाभूत सुविधा
आधार कार्ड निर्मिती करणाऱ्या संस्था युआयडीएआयने हे ॲप तयार केले आहे. हा नवीन आधार ॲपमधील सुविधा वापरून आधार कार्डधारक आता त्यांचा चेहरा स्कॅन करू शकतात. ही आधार ॲपमधील सुविधा तुमच्या मोबाईलमध्ये असल्यास तुम्हाला आधार कार्डाचं कागदी ओळखपत्र बाळगण्याची आवश्यकता राहणार नाही. मोबाईल ॲपमध्ये असलेलं डिजिटल ओळखपत्रच सर्व कामे करेल. अँड्रॉईड आणि आयओएस प्रणालीच्या फोनमध्ये हे ॲप डाऊनलोड करता येईल.
ई-आधार मोबाईल ॲपची वैशिष्ट्ये
ई-आधार मोबाईल ॲप हे आधार धारकांच्या सोयीसाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित आहे. या आधार ॲपमधील सुविधा मुळे आधार कार्डात करायचे कुठलेही वैध बदल आधार सेवा केंद्रांमध्ये न जाता, घरच्या घरी एका क्लिकवर होऊ शकतील. सध्या मोबाईल क्रमांक बदलण्याचं काम ऑनलाईन होत असले तरी, पत्ता किंवा इतर वैयक्तिक माहिती बदलायची असल्यास त्यासाठी आधार सेवा केंद्रांमध्ये जावे लागत होते. आधार ॲपमधील सुविधा घरपोच मिळत असल्यामुळे सध्या येणाऱ्या अडचणी संपूर्णपणे दूर करेल.
अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर
अशाप्रकारचं सुरक्षित ॲप बनवणं ही खरंतर अतिशय क्लिष्ट गोष्ट आहे कारण आधार कार्ड हे एक अधिकृत ओळखपत्र आहे. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा सुरक्षित करण्यासाठी बोटाचे ठसे, फेस आयडी, डोळ्यांच्या बुबुळाचे रंग अशा निकषांचा वापर होतो. हे तंत्रज्ञान आता कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या आधारे विकसित केलं गेलं आहे. खास करून फेस आयडी तंत्रज्ञानाचा वापर ऑनलाईन आधार तयार करण्यासाठी होणार आहे. या आधार ॲपमधील सुविधा वापरताना बायोमेट्रिक पडताळणी आणि डोळ्यांच्या बुबुळांच्या सुरुवातीच्या मॅपिंगसाठी मात्र आधार केंद्रांवरच जावं लागेल.
सर्व ओळखपत्रांचे डिजिटलीकरण
आधी ठरवल्याप्रमाणे काही महिन्यांच्या चाचण्यांनंतर हे ॲप लोकांसाठी खुलं करण्याचा निर्णय सरकारने घेतला आहे. जन्माचा दाखला, पॅनकार्ड, पारपत्र आणि अगदी मनरेगाचं प्रमाणपत्रही यापुढे ऑनलाईन उपलब्ध होणार आहे. आधार ॲपमधील या सर्व सुविधा भारताच्या डिजिटल परिवर्तनात एक मैलाचा दगड ठरेल. नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनात या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा मोठ्या प्रमाणात सोयीच्या ठरणार आहेत.
सुरक्षिततेचे उन्नत पैलू
आधार ॲपमधील सुविधा केवळ सोयीस्करच नाहीत तर अत्यंत सुरक्षित देखील आहेत. बहुस्तरीय सुरक्षा प्रणालीमुळे वैयक्तिक माहितीची गोपनीयता राखली जाते. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा वापरताना दर वेळी बहु-कारकीय प्रमाणीकरण पद्धतीचा अवलंब केला जातो. अशा प्रकारे, या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा वापरकर्त्यांना सुरक्षित डिजिटल अनुभव प्रदान करतात.
घरबसल्या आधार सेवांची नवीन सोय
युआयडीएआयने तयार केलेल्या नवीन आधार ॲपमधून आधार कार्ड धारकांसाठी अनेक सुविधा उपलब्ध होणार आहेत. सध्या आधार केंद्रांवर जाऊन करावे लागणारे पत्ता, फोन नंबर इत्यादी बदल हे आता पूर्णतः ऑनलाईन केले जाऊ शकतील. हे ॲप अँड्रॉईड आणि आयओएस या दोन्ही प्रणालींसाठी उपलब्ध असेल.
डिजिटल ओळखपत्राची सोय
या ॲपमध्ये आधार कार्डधारकाचा चेहरा स्कॅन करण्याची सुविधा असेल. यामुळे मोबाईल ॲपमधील डिजिटल ओळखपत्र कागदी ओळखपत्राचे काम करेल. ई-आधार मोबाईल ॲपद्वारे घरबसल्या वैयक्तिक माहितीत बदल करता येणे शक्य होईल, ज्यासाठी सध्या आधार सेवा केंद्रांवर जाणे आवश्यक आहे.
अत्याधुनिक सुरक्षा तंत्रज्ञान
या ॲपच्या निर्मितीमध्ये क्लिष्ट तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे. ओळख पटवून देण्यासाठी बोटाचे ठसे, फेस आयडी, आयरिस स्कॅनिंग यासारख्या बायोमेट्रिक पद्धती वापरल्या जातात. कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या आधारे विकसित केलेल्या फेस आयडी तंत्रज्ञानाचा उपयोग ऑनलाईन आधार तयार करण्यासाठी होईल. तथापि, बायोमेट्रिक पडताळणी आणि आयरिस मॅपिंगसाठी सुरुवातीला आधार केंद्रांवरच जाणे आवश्यक राहील.
भविष्यातील डिजिटल सेवा
काही महिन्यांच्या चाचणीदरम्यानानंतर हे ॲप सर्व नागरिकांसाठी उपलब्ध करण्यात येईल. भविष्यात जन्म दाखला, पॅनकार्ड, पासपोर्ट, मनरेगा प्रमाणपत्र अशा महत्त्वाच्या दस्तऐवजांसाठी ही ऑनलाईन सोय उपलब्ध होईल.
वापरकर्त्यांच्या सोयीसाठी डिजाइन
आधार ॲपमधील सुविधा वापरकर्त्यांच्या सोयीला लक्षात घेऊन डिजाइन केलेल्या आहेत. वापरकर्त्यांना सहज समजेल अशा साध्या इंटरफेसद्वारे ही नवीन आधार ॲपमधील सुविधा ऑफर केल्या जातात. अगदी तंत्रज्ञानात कमी पारंगत असलेले लोक देखील हे ॲप सहज वापरू शकतात. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा सर्व वयोगटातील लोकांसाठी सुलभ बनवण्यात आल्या आहेत.
भविष्यातील शक्यता
नवीन आधार ॲपमधील सुविधा केवळ सध्याच्या गरजांवरच लक्ष केंद्रित करत नाहीत तर भविष्यातील डिजिटल गरजांकडे देखील लक्ष देतात. तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीबरोबर या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा सतत सुधारली जातील. भविष्यात आणखी अनेक सेवा या प्लॅटफॉर्मवर एकत्रित केल्या जाणार आहेत. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा देशाच्या डिजिटल इकॉनॉमीला चालना देणार आहेत.
निष्कर्ष
नवीन आधार ॲपमधील सुविधा भारताच्या डिजिटल युगातील एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. ही नवीन आधार ॲपमधील सुविधा नागरिकांसाठी ओळखपत्राच्या व्यवस्थापनास अधिक सुलभ आणि सोयीस्कर बनवतील. तंत्रज्ञानाचा हा उपयोजित वापर समाजाच्या प्रत्येक घटकापर्यंत पोहोचणे गरजेचे आहे. या नवीन आधार ॲपमधील सुविधा देशाच्या डिजिटल परिवर्तनाचा एक अविभाज्य भाग बनणार आहेत.