यंदाच्या मृग बहारातील फळपीक विमा योजनेचे अर्ज भरणे सुरू झाले आहे. भारतीय कृषी विमा कंपनी, बजाज अलायन्झ जनरल इन्शुरन्स, फ्युचर जनरली इन्शुरन्स आणि युनिव्हर्सल सोम्पो जनरल इन्शुरन्स या विमा कंपन्या ही योजना राज्यात राबवत आहेत. पण यंदा एक महत्त्वाचा बदल झाला आहे: फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही. राज्य स्तरीय पीक विमा समन्वय समितीच्या निर्देशानुसार, कृषी विभागाच्या सर्व योजनांच्या लाभासाठी शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक (Farmer ID) अनिवार्य करण्यात आला आहे. याचा अर्थ असा की फार्मर आयडी नसल्यास, शेतकऱ्यांना योजनेत सहभागी होता येणार नाही आणि फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही.
वेगवेगळ्या फळपिकांची अर्ज मुदत जाणून घ्या
मृग बहारातील वेगवेगळ्या फळपिकांसाठी विम्याच्या अर्जासाठीची अंतिम मुदत वेगवेगळी निर्धारित केली आहे. शेतकऱ्यांनी आपापल्या पिकांच्या प्रकारानुसार या मुदतीची काळजीपूर्वक नोंद घेणे गरजेचे आहे. पण लक्षात ठेवा, कोणत्याही पिकासाठी अर्ज करताना फार्मर आयडी नसेल तर तुमचा अर्ज मान्य होणार नाही. अॅग्रिस्टॅक अंतर्गत नोंदणी झालेले शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक हा आता प्रवेशद्वार आहे. हे नसल्यास, फळपीक विमा योजनेतील कोणताही लाभ तुम्हाला मिळू शकणार नाही. स्पष्टपणे सांगायचे तर, फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही हे नवीन नियम काटेकोरपणे लागू होत आहेत.
फार्मर आयडी मिळविण्याची प्रक्रिया
गावपातळीवरच कृषी विभागाच्या मदतीने शेतकऱ्यांना अॅग्रिस्टॅक अंतर्गत नोंदणी करून फार्मर आयडी मिळू शकतो. ही प्रक्रिया सुलभ आणि ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध असूनही, कृषी विभागाच्या माहितीनुसार, अगदी अलीकडेपर्यंत एक कोटीहून अधिक शेतकऱ्यांनी ही नोंदणी केलेली नाही. ही परिस्थिती अत्यंत चिंताजनक आहे कारण यामुळे मोठ्या संख्येने शेतकरी विमा योजनांच्या लाभापासून वंचित राहण्याची शक्यता आहे. ग्रामसेवक किंवा कृषी अधिकाऱ्यांच्या मदतीने शेतकऱ्यांनी लगेचच ही नोंदणी पूर्ण करावी. हे न करण्याचा परिणाम स्पष्ट आहे: फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही. विलंब केल्यास यंदाच्या विमा लाभापासून तुम्ही वगळले जाल.
विमा कंपन्यांची भूमिका आणि नवीन अट
राज्यात फळपीक विमा योजना राबवणाऱ्या विमा कंपन्यांनी (भारतीय कृषी विमा, बजाज अलायन्झ, फ्युचर जनरली, युनिव्हर्सल सोम्पो) या नवीन अटींना अनुसरूनच अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करण्याचे निश्चित केले आहे. त्यांच्या सॉफ्टवेअर सिस्टीममध्ये फार्मर आयडी नंबरची सक्तीची फील्ड समाविष्ट करण्यात आली आहे. याचा थेट अर्थ असा की अर्ज फॉर्ममध्ये वैध आणि प्रमाणित फार्मर आयडी नंबर नमूद केल्याशिवाय अर्ज सबमिट होणारच नाही. विमा कंपन्यांनी कृषी विभागाच्या या निर्णयाचे पूर्ण पाठबळ केले आहे. म्हणूनच, प्रत्येक शेतकऱ्यासाठी हे समजून घेणे गरजेचे आहे की फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही आणि ही अट केवळ फळपीक विमापुरती मर्यादित नाही.
खरीप पिकांच्या विम्यासाठीही फार्मर आयडी गरजेची
ही अनिवार्य फार्मर आयडीची अट केवळ मृग बहार आणि आंबिया बहारातील फळपिकांच्या विम्यापुरती मर्यादित राहणार नाही. कृषी विभाग स्पष्ट करतो की आगामी खरीप हंगामातील सर्व पिकांच्या विमा योजनांसाठीही शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक अनिवार्य असेल. शासनाच्या इतर कोणत्याही कृषी संबंधित सबसिडी किंवा सहाय्य योजनांचा लाभ घेण्यासाठी सुद्धा फार्मर आयडी असणे आवश्यक राहील. हा एक व्यापक बदल आहे जो शेतकऱ्यांच्या सर्व अधिकार आणि लाभांना एका अभेद्य ओळखपत्राशी जोडणार आहे. या पार्श्वभूमीवर, कृषी विभागाचे सततचे आवाहन आहे: प्रत्येक शेतकऱ्याने तातडीने फार्मर आयडी मिळवावी. उद्ध्वस्त स्थिती स्पष्ट आहे – फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही, तसेच इतरही अनेक शासकीय योजनांचा लाभ मिळणार नाही.
नोंदणीची सद्य स्थिती आणि शेतकऱ्यांची गैरसोय
एक कोटीहून अधिक शेतकऱ्यांनी अजूनही अॅग्रिस्टॅक अंतर्गत नोंदणी केलेली नसल्याने मोठ्या प्रमाणावर गैरसोयीची आणि गमावलेल्या संधींची शक्यता निर्माण झाली आहे. अनेक शेतकरी या नवीन आवश्यकतेपेक्षा अनभिज्ञ आहेत किंवा नोंदणी प्रक्रियेतील अडचणींमुळे मागे पडले आहेत. हे विलंब त्यांना यंदाच्या फळपीक विम्यासारख्या महत्त्वाच्या सुरक्षा जाळ्यापासून वंचित ठेवू शकते. कृषी विभागाने ग्रामीण भागात जास्तीत जास्त जागरूकता मोहीम हाती घ्यावी आणि नोंदणी प्रक्रिया आणखी सुलभ करावी अशी गरज आहे. पण शेतकऱ्यांनीही हे आवाहन गंभीरपणे घेणे आवश्यक आहे. फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही या वस्तुस्थितीला आता कोणताही वाव नाही. नोंदणी नसलेल्या प्रत्येक शेतकऱ्याला तातडीने पुढे येऊन ही प्रक्रिया पूर्ण करणे त्याच्या स्वतःच्या आर्थिक सुरक्षिततेसाठी अत्यंत गरजेचे आहे.
भविष्यातील दृष्टिकोन आणि शेतकऱ्यांसाठी सूचना
फार्मर आयडीची अनिवार्यता ही केवळ एक अट न राहता भविष्यातील सर्व कृषी कार्यक्रमांचा पाया बनणार आहे. ही डिजिटल ओळख शेतकऱ्यांना सरकारी योजनांशी थेट जोडणार, पारदर्शकता वाढवणार आणि लाभांचे वेगवेगळ्या स्तरांवरील गैरव्यवहार रोखणार आहे. म्हणूनच, ज्या शेतकऱ्यांनी अद्याप ही नोंदणी केलेली नाही, त्यांनी ती आजच किंवा उद्याच न करता लगेच करावी. गावातील कृषी अधिकारी, तलाठी किंवा सेवा केंद्रावर संपर्क करून या प्रक्रियेबाबत माहिती मिळवता येते. ऑनलाइन पोर्टल्सद्वारेही अर्ज करणे शक्य आहे. या एका पावलामुळेच तुम्ही फळपीक विमा, खरीप पिकांचा विमा आणि इतर अनेक योजनांच्या लाभांचा हक्कदार बनू शकता. विसरू नका, फार्मर आयडी शिवाय विमा लाभ मिळणार नाही. यंदाच्या मृग बहाराच्या विमा अर्जाची वेळ सुरू असताना, फार्मर आयडी नसलेले शेतकरी ताबडतोब कृती करावीत, अन्यथा नुकसान भरून न येण्याइतपत नफा गमावण्याची शक्यता आहे.