कोल्हापूर जिल्ह्यात एक नवीन सामाजिक क्रांती सुरू झाली आहे. ‘स्वस्थ नारी, सशक्त परिवार’ या महत्त्वाकांक्षी अभियानांतर्गत सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याची घोषणा खासदार धनंजय महाडिक यांनी केली आहे. ही मोहीम प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांच्या वाढदिवसानिमित्त सुरू करण्यात आली असून ती जिल्ह्यातील सर्व ८१ आरोग्यवर्धिनी केंद्रे, नगरपालिका केंद्रे आणि ४१३ उपकेंद्रांवर राबविली जाणार आहे. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देऊन मुलींच्या जन्माला सन्मानाने साजरे केले जाणार आहे.
मुलींच्या जन्माला सन्मानाची भेट
भारतात मुलगा आणि मुलगी यामध्ये केला जाणारा भेदभाव ही एक सामाजिक वास्तवता आहे. अशा परिस्थितीत सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा उपक्रम एक क्रांतिकारी पाऊल ठरतो. ही अंगठी केवळ एक भौतिक वस्तू नसून मुलींच्या जन्माला दिला जाणारा सन्मान आणि समाजातील त्यांच्या महत्त्वाची नोंद आहे. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देऊन समाजात एक सकारात्मक संदेश पोहोचविण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.
आरोग्य सेवा आणि जागरूकतेचा समन्वय
हे अभियान केवळ मुलींच्या जन्माला उत्सवाचे स्वरूप देण्यापुरते मर्यादित नसून ते महिलांच्या आरोग्यावरही भर देते. या मोहिमेद्वारे ग्रामीण आणि शहरी भागांतील महिलांना आरोग्याविषयी शिक्षित करणे, जागृत करणे आणि मोफत आरोग्य तपासणी शिबिरे आयोजित करणे समाविष्ट आहे. या शिबिरांमध्ये स्तन आणि गर्भाशयाच्या कॅन्सरसारख्या गंभीर आजारांचे निदान करण्यासाठी विशेषतज्ज्ञांच्या सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा हा कार्यक्रम आरोग्य सेवांशी जोडला गेल्यामुळे त्याचा परिणाम अधिक व्यापक झाला आहे.
समाजातील सकारात्मक बदलाचे प्रतीक
सोन्याची अंगठी हे केवळ आर्थिक मूल्य असलेले एक साधन नसून ते समाजातील मानसिकतेत बदल घडविणारे प्रतीक आहे. जेव्हा एखाद्या कन्येच्या जन्मावेळी सरकारकडून अशी भेट दिली जाते, तेव्हा त्या कुटुंबाला आणि समुदायाला हा स्पष्ट संदेश जातो की मुलींचा जन्म हा केवळ उत्सवाचा विषय नसून तो राष्ट्राच्या भवितव्यासाठी महत्त्वाचा आहे. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा हा उपक्रम समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यास मदत करेल.
आरोग्यवर्धिनी केंद्रांची भूमिका
जिल्ह्यातील सर्व आरोग्यवर्धिनी केंद्रे या अभियानात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत. या केंद्रांद्वारे केवळ मुलींच्या जन्माला उत्सवी स्वरूप दिले जात नाही तर त्यांच्या आईचे आरोग्य तपासणी, उपचार आणि आवश्यकतेनुसार समुपदेशन सेवा पुरविल्या जातात. प्राथमिक आरोग्य केंद्रे आणि उपकेंद्रे यामध्ये आयोजित केलेल्या शिबिरांद्वारे महिलांना आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा कार्यक्रम या सर्व सेवांशी एकत्रितपणे राबविला जात आहे.
गंभीर आजारांवर मात
याअभियानाचा एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे महिलांमध्ये होणाऱ्या गंभीर आजारांचे लवकर निदान करणे. स्तन कॅन्सर आणि गर्भाशयाचा कॅन्सर सारख्या आजारांचे वेळेवर निदान झाल्यास त्यावर उपचार करणे सोपे जाते. या अभियानामुळे महिलांना आरोग्य तपासणीसाठी प्रोत्साहन मिळेल आणि गंभीर आजारांचे लवकर निदान होऊन योग्य वेळी उपचार सुरू करण्यास मदत होईल. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याच्या कार्यक्रमासोबतच ही आरोग्य सेवा देखील पुरविली जात आहे.
सामाजिक सहभाग आणि जागरूकता
या अभियानासाठी सामाजिक सहभाग अत्यंत महत्त्वाचा आहे. खासदार महाडिक यांनी मुलींच्या पालकांना या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवाहन केले आहे. समाजातील सर्व वर्गांचा सहभाग मिळाल्यास हे अभियान यशस्वी होऊ शकते. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा हेतू केवळ आर्थिक मदत करणे नसून समाजात मुलींच्या महत्त्वाविषयी जागरूकता निर्माण करणे हा आहे.
दीर्घकालीन परिणाम आणि फायदे
याअभियानामुळे दीर्घकालीन सकारात्मक परिणाम अपेक्षित आहेत. मुलींच्या जन्माला सन्मान देण्यामुळे लिंग समानतेला चालना मिळेल, मुलींचे शिक्षण आणि आरोग्य यावर लक्ष केंद्रित होईल आणि समाजातील मुलगा-मुलगी भेदभाव कमी होण्यास मदत होईल. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा कार्यक्रम हा एक छोटासा पाऊल असला तरी त्यामागची संकल्पना मोठी आणि परिणामकारक आहे.
अधिकारी आणि समाजाची सहभागीता
या कार्यक्रमाला आरोग्य विभागाच्या अधिकाऱ्यांनीही पाठिंबा दिला आहे. आरोग्य उपसंचालक डॉ. दिलीप माने, जिल्हा आरोग्य अधिकारी डॉ. अनिरुद्ध पिंपळे, जिल्हा शल्य चिकित्सक डॉ. प्रशांत वाडीकर, जिल्हा क्षयरोग अधिकारी डॉ. हर्षला वेदक यांसारख्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीत हे अभियान सुरू करण्यात आले. स्थानिक स्वराज्य संस्थांचे प्रतिनिधी जसे की सरपंच संजिवनी पाटील आणि उपसरपंच अजिंक्य गोनुगडे यांच्या सहभागामुळे हे अभियान ग्रामीण भागात परिणामकारकरीत्या राबविले जाणार आहे. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याच्या योजनेस अशा प्रकारच्या सहकार्यामुळे चालना मिळेल.
भविष्यातील वाटचाल
या अभियानाची सुरुवात केवळ एक सुरुवात आहे. भविष्यात यासारख्या अधिक कार्यक्रमांची आवश्यकता आहे जेणेकरून समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणता येतील. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा हा कार्यक्रम इतर जिल्ह्यांसाठीही एक आदर्श ठरू शकतो. समाजातील सर्व घटकांनी एकत्रितपणे कार्य केल्यास महिला सक्षमीकरण आणि आरोग्य सुधारण्याचे ध्येय साध्य करता येईल.
निष्कर्ष
‘स्वस्थ नारी,सशक्त परिवार’ अभियान आणि सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा कार्यक्रम हे समाज परिवर्तनाचे महत्त्वाचे साधन आहे. यामुळे केवळ मुलींच्या जन्माला सन्मान मिळत नाही तर महिलांचे आरोग्य सुधारणे, गंभीर आजारांवर मात करणे आणि समाजात जागरूकता निर्माण करणे शक्य होते. सरकारी दवाखान्यात जन्म घेणाऱ्या मुलींना सोन्याची अंगठी देण्याचा हा उपक्रम समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणणारा ठरतो आणि भविष्यात अशाच पावलांना चालना देणारा आहे.