अलीकडील अतिवृष्टीमुळे भुम तालुक्यात मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. या संकटांना तोंड देत असलेल्या नागरिकांना साहाय्य करण्यासाठी शासनाने विशेष भुम तालुका अतिवृष्टी मदत जाहीर केली आहे. अतिवृष्टीमुळे बाधित झालेल्या कुटुंबीयांना आणि पशुधन गमावलेल्या शेतकऱ्यांना आर्थिक साहाय्य देण्यात येणार आहे. तालुक्यातील ३२ गावांमधील ७१२ घरांत पाणी शिरल्याने नुकसान सहन करावे लागलेल्या ५०८ कुटुंबांना पाच लाख ८० हजार रुपये देण्यात येणार आहेत. तर पुरामध्ये पशुधन दगावलेल्या १५ शेतकऱ्यांना नऊ लाख ७५ हजार पाचशे रुपयांची भुम तालुका अतिवृष्टी मदत त्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात येणार आहे.
कुटुंबांसाठी तात्पुरती मदत योजना
अतिवृष्टीमुळे घरांमध्ये पाणी शिरल्याने झालेल्या नुकसानभरपाईसाठी शासनाने अधिक चरणात्मक पध्दतीने मदत पुरविण्याचा निर्णय घेतला आहे. प्रत्येक बाधित कुटुंबास कपड्यांसाठी पाच हजार रुपये आणि घरगुती भांडी व इतर वस्तूंकरिता दहा हजार रुपये देण्यात येणार आहेत. हा निधी थेट कुटुंबीयांच्या बँक खात्यावर जमा केला जाईल. उर्वरित २०४ कुटुंबीयांना सुद्धा पुढील दोन दिवसांमध्ये ही मदत मिळणार आहे. ही तात्पुरती भुम तालुका अतिवृष्टी मदत कुटुंबांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यास मदत करेल.
पशुधन नुकसानभरपाईची प्रक्रिया
शेतकऱ्यांचे पशुधन हे त्यांच्या आर्थिक स्थितीचा आधार असते. अतिवृष्टीमुळे पशुधन दगावल्याने शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक धक्का बसला आहे. या संदर्भात, पहिल्या टप्प्यात प्रत्यक्षात मृत झालेले पशुधन आणि पंचनामा कमिटीने तपासलेल्या पशुधनासाठी निधी शेतकऱ्यांच्या खात्यावर जमा करण्यात येणार आहे. तहसील कार्यालयाच्या वतीने हे स्पष्ट करण्यात आले आहे की इतर राहिलेल्या शेतकऱ्यांचे पंचनामे पुढील दोन दिवसांमध्ये पूर्ण करून त्यांनाही निधी मिळणार आहे. ही भुम तालुका अतिवृष्टी मदत शेतकऱ्यांना पुनर्वसनासाठी आवश्यक असलेली आर्थिक सुरक्षितता प्रदान करेल.
मदतीचा लाभ घेणारी गावे
भुम तालुक्यातील अनेक गावे या अतिवृष्टीमुळे बाधित झाली आहेत. यापैकी काही प्रमुख गावे म्हणजे गणेगाव, पिंपळगाव, बेलगाव, रोसंबा, चिंचपूर, ढगे, पाथरूड, डोकेवाडी, सावरगाव (दे.), वांगी (बु.), आरसोली इत्यादी. या गावांतील शेतकऱ्य आणि कुटुंबियांना शासनाकडून जाहीर केलेल्या मदत योजनेचा लाभ मिळणार आहे. या गावांसाठीची विशेष भुम तालुका अतिवृष्टी मदत योजना राबविण्यात आली आहे.
राज्य सहकारी बँकेकडून पूरग्रस्तांसाठी मदत
राज्य सहकारी बँकेने पूरग्रस्तांसाठी दहा कोटी रुपयांची विशेष मदत जाहीर केली आहे. ही मदत बँकेच्या पूरग्रस्त विभागातर्फे राबविण्यात येणार असून, त्यामुळे बाधित कुटुंबांना अधिक आर्थिक साहाय्य मिळू शकेल. बँकेच्या या पावलामुळे शासनाच्या भुम तालुका अतिवृष्टी मदत योजनेस बळाची भर पडेल आणि बाधितांचे पुनर्वसन अधिक सुलभ होईल.
अतिवृष्टीग्रस्त गावांची यादी
भुम तालुक्यातील बरीच गावे अतिवृष्टीमुळे बाधित झाली आहेत. या गावांच्या यादीमध्ये उळूप, रामेश्वर, चिंचोली, माणकेश्वर, वंजारवाडी, आरसुली, गोलेगाव, गणेगाव, पिंपळगाव, बेलगाव, चिंचपूर, ईडा, कानडी, वालवड, साडेसांगवी, आंबी, पांढरेवाडी, बऱ्हाणपूर, भोगलगाव, अंतरगाव, जयवंतनगर, पाठसांगवी, पाथरूड, राळेसांगवी, हिवर्डा, जांब, पखरूड, तित्रज, देवळाली, नवलगाव, रोसंबा, कासारी या गावांचा समावेश आहे. या सर्व गावांना शासनाच्या भुम तालुका अतिवृष्टी मदत योजनेअंतर्गत मदत पुरविण्यात येणार आहे.
शेती क्षेत्राचे नुकसान आणि पंचनामा प्रक्रिया
जुलै ते ऑगस्ट दरम्यान झालेल्या अतिवृष्टीमुळे ३३,३०७ हेक्टर क्षेत्रास नुकसान पोहोचले आहे. या नुकसानीची यादी अपलोड करण्याचे काम सध्या चालू आहे. सप्टेंबर महिन्यात अतिवृष्टीमुळे १७,३२० हेक्टर क्षेत्र बाधित झाले होते, त्यापैकी सध्या ५०% क्षेत्राचे पंचनामे पूर्ण झाले आहेत. उर्वरित पंचनामे झाल्यानंतर अहवाल सादर करून प्रशासनाची मंजुरी मिळवण्यात येणार आहे. ग्रामविकास अधिकारी, ग्राम महसूल अधिकारी, कृषी सहाय्यक यांसारख्या अधिकाऱ्यांनी पंचनाम्याची कामे पूर्ण करण्यास सुरुवात केली आहे. या पंचनाम्यावरूनच शेतकऱ्यांना भुम तालुका अतिवृष्टी मदत मिळण्याची प्रक्रिया पुढे जाईल.
अन्नधान्य वाटपाची प्रक्रिया
अतिवृष्टीग्रस्त कुटुंबांना अन्नधान्य पुरवठा करण्यासाठी शासनाने विशेष योजना राबविली आहे. तालुक्यातील ३२ गावांतील ७१२ कुटुंबांना शासनाच्या वतीने दहा किलो तांदूळ, दहा किलो गहू वाटप करण्यात येत आहे. तसेच, तीन किलो तूर डाळ वाटपाचीही प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. ही अन्नधान्य मदत कुटुंबांना तात्पुरती अन्न सुरक्षितता पुरविण्यास मदत करेल. या मदतीमुळे बाधित कुटुंबांना त्यांच्या दैनंदिन जीवनात येणाऱ्या अडचणी दूर होतील आणि शासनाच्या भुम तालुका अतिवृष्टी मदत योजनेचा खरा फायदा मिळेल.
निष्कर्ष
भुम तालुक्यात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे झालेल्या नुकसानीला तोंड देण्यासाठी शासनाने बरीच योजना आखल्या आहेत. आर्थिक मदत, अन्नधान्य वाटप, पशुधन नुकसानभरपाई आणि शेती क्षेत्रासाठीचे निधी यामुळे बाधित नागरिकांना या संकटांवर मात करण्यास मदत होईल. सर्व बाधित गावांमध्ये मदत योजना राबविण्यात येत असल्याने, प्रशासनाने ही भुम तालुका अतिवृष्टी मदत योजना यशस्वीरीत्या अंमलात आणणे गरजेचे आहे. शासन, सहकारी बँका आणि इतर संस्थांनी हातात हात घालून काम केल्यास बाधित नागरिकांना लवकरात लवकर साहाय्य मिळू शकेल.