आधार कार्ड रद्द होण्यापासून असे वाचवा; आधार अपडेट बाबत संपूर्ण माहिती
केंद्र सरकारने देशातील कोट्यवधी आधार कार्ड धारकांना एक महत्त्वाची आणि दिलासादायक बातमी दिली आहे. भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने (UIDAI) आधार कार्ड मोफत अपडेट करण्याची अंतिम मुदत पुन्हा एकदा वाढवली आहे. यापूर्वी १४ जून २०२५ रोजी ही मुदत संपणार होती, ती आता १४ जून २०२६ पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. UIDAI ने त्यांच्या अधिकृत सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म ‘एक्स’ (पूर्वीचे ट्विटर) मार्फत ही घोषणा केली. हा निर्णय घेताना सरकारने असंख्य नागरिकांच्या सोयीचा विचार केला आहे, विशेषतः ज्यांना अद्याप आपले आधार कार्ड रद्द होण्याची शक्यता टाळायची आहे.
मुदतवाढीचे महत्त्व आणि जागरूकतेची गरज
या निर्णयामुळे ज्या नागरिकांनी अद्याप आपले आधार कार्ड अपडेट केलेले नाही, त्यांना आणखी एक वर्षाचा मौल्यवान कालावधी मिळाला आहे. ही मुदतवाढ विशेषतः त्यांच्यासाठी महत्त्वाची आहे ज्यांचे आधार कार्ड दहा वर्षांपूर्वी किंवा त्याहून अधिक पुराणी वर्षी जारी झाले आहेत आणि ती अद्याप एकदाही अपडेट केलेली नाहीत. अशा प्रकरणांमध्ये, आधार कार्ड रद्द होण्याची शक्यता अधिक असते. सरकारने स्पष्टपणे सूचित केले आहे की अशा व्यक्तींनी ओळखपत्र आणि पत्त्याचा अद्ययावत पुरावा सादर करून आपले आधार तपशील सुधारणे हे केवळ आवश्यक नाही तर अनिवार्य आहे. या मुदतीचा फायदा घेणे गंभीर आहे, कारण न करण्याच्या परिस्थितीत आधार कार्ड रद्द होऊ शकते.
आधार कार्ड रद्द होण्याचे धोके आणि प्रतिबंध
अद्ययावत न केलेले आधार कार्ड रद्द होण्याची वास्तविक शक्यता हे या संपूर्ण प्रक्रियेतील सर्वात गंभीर पैलू आहे. जुनी माहिती असलेले आधार कार्ड, विशेषतः जे दहा वर्षांहून अधिक जुने आहेत, ते ओळखीच्या प्रमाणपत्र म्हणून अविश्वसनीय मानले जाऊ शकतात. अशा वेळी UIDAI कडून ते आधार कार्ड रद्द केले जाण्याची शक्यता निर्माण होते. हे टाळण्यासाठी, नागरिकांनी ओळखपत्र (जसे की पॅन कार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स) आणि पत्त्याचा पुरावा (जसे की मतदार ओळखपत्र, उपयुक्तता बील) यांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती ऑनलाइन सबमिट करणे गरजेचे आहे. अशी पावती न देणाऱ्यांचे आधार कार्ड रद्द होण्याची शक्यता वास्तविक धोका आहे, ज्यामुळे अनेक सरकारी आणि बँकिंग सेवांमध्ये अडथळे येऊ शकतात.
मोफत अपडेट प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे
आधार अपडेट करण्यासाठी नागरिकांना दोन मुख्य प्रकारच्या कागदपत्रांची आवश्यकता असते: एक ओळखपत्राचा पुरावा आणि दुसरा पत्त्याचा पुरावा. पारंपरिक आधार केंद्रांवर या प्रक्रियेसाठी साधारणतः ५० रुपये शुल्क आकारले जाते. तथापि, UIDAI च्या नवीन घोषणेनुसार, १४ जून २०२६ पर्यंत ही सेवा पूर्णपणे मोफत उपलब्ध आहे. ही मोफत सुविधा नागरिकांना आधार कार्ड रद्द होण्यापासून वाचवण्यासाठी एक सोयीस्कर संधी प्रदान करते. ही मुदत संपण्यापूर्वी विनामूल्य अपडेट करणे हे शहाणपणाचे ठरते, कारण नंतर शुल्क भरावे लागू शकते आणि अद्ययावत न केलेले कार्ड रद्द होण्याचा धोका वाढू शकतो.
घरबसल्या ऑनलाइन अपडेट करण्याची सोपी पद्धत
आधार कार्ड रद्द होण्याच्या चिंतेपासून मुक्त होण्यासाठी सर्वात सोयीस्कर मार्ग म्हणजे घरबसल्या ऑनलाइन अपडेट करणे. ही प्रक्रिया अतिशय सोपी आणि वेळवाचक आहे:
1. नागरिकांनी मोबाईल किंवा लॅपटॉपद्वारे UIDAI च्या अधिकृत संकेतस्थळावर (https://myaadhaar.uidai.gov.in) भेट द्यावी.
2. संकेतस्थळावरील ‘अपडेट आधार’ या पर्यायावर क्लिक करून, आपला 12-अंकी आधार क्रमांक टाकावा.
3. नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर पाठवलेला OTP वापरून लॉग इन करावा.
4. ‘डॉक्युमेंट अपडेट‘ या पर्यायावर क्लिक करून वर्तमान तपशील तपासावेत.
5. ओळखपत्र आणि पत्त्याचा पुरावा यांच्या स्पष्ट स्कॅन केलेल्या प्रती अपलोड कराव्यात.
6. सर्व माहिती अचूक असल्याची खात्री करून ‘सबमिट’ बटण दाबावे.
अर्ज यशस्वीरीत्या सबमिट झाल्यानंतर एक विनंती क्रमांक (URN) मिळेल, ज्याद्वारे अर्जाची स्थिती ऑनलाइन तपासता येते. बहुतेक वेळा, काही दिवसांतच आधार कार्डमधील माहिती अद्ययावत होते. ही ऑनलाइन सोय आपले आधार कार्ड रद्द होण्यापासून सहजपणे वाचवू शकते.
शेवटची संधी: अद्ययावत करा, अडथळे टाळा
14 जून 2026 ही अंतिम मुदत ही नागरिकांना दिली जाणारी शेवटची संधी समजली पाहिजे. ही मोफत अपडेट सुविधा वापरून आपले आधार कार्ड अद्ययावत करणे केवळ शिफारसीय नाही तर भविष्यातील गरजा आणि सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अत्यावश्यक आहे. अद्ययावत न केलेले आधार कार्ड रद्द होण्याची शक्यता केवळ कागदोपत्री समस्या न राहता, दैनंदिन व्यवहारात मोठे अडथळे निर्माण करू शकते. म्हणून, सर्व नागरिकांनी, विशेषतः ज्यांचे आधार जुने आहेत, त्या सर्वांनी ही वाढवलेली मुदत ही एक वरदान समजून तातडीने आपले आधार कार्ड अपडेट करावे. हे एक लहान पाऊल भविष्यातील मोठ्या अडचणी आणि आपले आधार कार्ड रद्द होण्यापासून सुरक्षित राहण्यासाठी ठरू शकते.