ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड अशाप्रकारे काढा; स्टेप बाय स्टेप प्रक्रिया

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** ही महाराष्ट्र शासनाची अत्यंत महत्त्वाची कल्पना असून अन्नधान्य विभागाने ही सेवा सुरू केली आहे. ही प्रणाली नागरिकांना घरबसल्या रेशन कार्ड मिळवण्याची सोय उपलब्ध करून देते. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** स्वीकारण्यामुळे पारंपारिक पद्धतीतील त्रास आणि भ्रष्टाचार यावर मात करणे शक्य झाले आहे. सध्या राज्यातील सर्व पात्र नागरिक या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.

पात्रता निकष: कोण अर्ज करू शकतो?

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** मिळविण्यासाठी अर्जदाराचे वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असणे अनिवार्य आहे. मागील वर्षीचे कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न 1 लाख रुपयांपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** साठी अर्ज करणार्या कुटुंबातील सदस्यांचे आधार कार्ड शासकीय डेटाबेसशी लिंक केलेले असले पाहिजे. अनुसूचित जाती, जमाती, विधवा, दिव्यांग आणि वृद्ध नागरिकांना प्राधान्यक्रमाने लाभ दिला जातो.

अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** मिळविण्यासाठी पुढील कागदपत्रे अपलोड करणे अनिवार्य आहे: राहत्या पत्त्याचा पुरावा म्हणून विजेचे बिल किंवा भाडेकरार, सर्व कुटुंब सदस्यांची आधार कार्डे, वयाप्रमाणे जन्म दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** साठी आजीविकेचा पुरावा म्हणून पगारपट्टी, शेतमालकी दाखला किंवा स्वरोजगार प्रमाणपत्र देणे आवश्यक आहे. जातीचा दाखला अनुसूचित जाती/जमातीच्या अर्जदारांसाठी आवश्यक असतो.

ई-रेशन कार्डचे मुख्य फायदे

**ऑनलाइन पद्धतीने राशन कार्ड** मिळविण्याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे पारदर्शकता आणि वेळेची बचत. पत्ता बदल, नवीन सदस्यांची नावे समाविष्ट करणे किंवा नावे वगळणे यासारख्या कामांसाठी आता कार्यालयीन फेऱ्या करण्याची गरज राहिली नाही. तहसीलदार विक्रम राजपूत यांच्या म्हणण्यानुसार, **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** प्रक्रियेमुळे मध्यस्थ आणि एजंटमार्फत होणारी लूट पूर्णपणे थांबवली जाणार आहे.

चरण-दर-चरण ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** मिळविण्यासाठी खालील चरणांचे पालन करा:

1. पोर्टल एक्सेस: https://roms.mahafood.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर जा
2. वापरकर्ता नोंदणी: “नवीन वापरकर्ता” पर्याय निवडा, मोबाईल नंबर आणि ईमेल पडताळणी करून लॉगिन आयडी तयार करा
3. अर्ज प्रकार निवडा: “नवीन शिधापत्रिका”, “नाव समावेश” किंवा “पत्ता बदल” यापैकी योग्य पर्याय निवडा
4. माहिती भरा: सर्व कुटुंब सदस्यांची नावे, वय, आधार क्रमांक, पत्ता तपशील अचूक भरा
5. दस्तऐवज अपलोड: आवश्यक कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती (PDF/JPEG) 2MB पेक्षा कमी आकारात अपलोड करा
6. सबमिशन: “सबमिट” बटण दाबून अर्ज सादर करा व 12 अंकी अर्ज क्रमांक नोंदवा

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** अर्ज सादर झाल्यानंतर तो स्वयंचलितपणे तालुका पुरवठा अधिकाऱ्याकडे पाठवला जातो.

अर्ज प्रक्रियेची वेळ आणि तपासणी

**ऑनलाइन पद्धतीने राशन कार्ड** अर्जाची प्राथमिक तपासणी 48 तासांत पूर्ण होते. सरासरी 7 ते 10 कामकाजाच्या दिवसांत मंजुरी प्रक्रिया पूर्ण होते. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** स्थिती तपासण्यासाठी पोर्टलवर “अर्ज स्थिती” टॅबवर तुमचा अर्ज क्रमांक टाका. पुरवठा अधिकारी तपासणीदरम्यान चुकीची माहिती आढळल्यास SMS द्वारे सूचित करतात. अशा वेळी 72 तासांच्या आत सुधारित माहिती सादर करावी लागते.

प्रलंबित प्रकरणे सोडवण्याची विशेष यंत्रणा

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** अर्जासंदर्भात कोणतेही प्रकरण प्रलंबित राहू नये यासाठी विशेष व्यवस्था करण्यात आली आहे. प्रत्येक महिन्याच्या पहिल्या मंगळवारी तहसील कार्यालयात “प्रलंबित प्रकरण निराकरण दिन” घेतला जातो. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** अर्जाची 30 दिवसांपेक्षा जास्त प्रलंबित प्रकरणे या दिवशी प्राधान्यक्रमाने हाताळली जातात. जुलै 2025 मध्ये केवळ पुरंदर तालुक्यात या पद्धतीने 1,200 प्रकरणे सोडवण्यात आली.

ऑफलाइन सहाय्य आणि तक्रार निवारण

**ऑनलाइन पद्धतीने राशन कार्ड** अर्ज करण्यास अडचण येणाऱ्या नागरिकांसाठी तहसील कार्यालयात मदत केंद्रे उपलब्ध आहेत. कार्यालयीन कर्मचारी नागरिकांना कॉम्प्युटरवर अर्ज भरण्यात मदत करतात. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** संदर्भात तक्रार असल्यास 1800-123-456 या टोल-फ्री नंबरवर किंवा roms.help@mahafood.gov.in या ईमेलवर संपर्क करावा. तक्रार क्रमांक मिळाल्यानंतर 72 तासांत तक्रारीची तपासणी केली जाते.

भविष्यातील डिजिटल सुधारणा

**ऑनलाइन पद्धतीने राशन कार्ड** ही फक्त सुरुवात आहे. पुढील टप्प्यात रेशन दुकानांवर बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण प्रणाली राबविण्याची योजना आहे. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** डेटाचा उपयोग अन्नसुरक्षा योजनांच्या मूल्यमापनासाठी होणार आहे. आयएमएस (इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंट सिस्टीम)शी एकत्रीकरण करून रेशन दुकानांचा वास्तविक वापर तपासणे शक्य होईल.

सामाजिक गरज आणि शासकीय बांधिलकी

**ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** ही केवळ तांत्रिक सोय नसून शासनाच्या “अन्न हा मूलभूत अधिकार” या संकल्पनेची पूर्तता आहे. ग्रामीण भागातील 72% नागरिकांनी आतापर्यंत या सेवेचा वापर केला असून 98% पेक्षा जास्त अर्ज यशस्वी झाले आहेत. **ऑनलाइन पद्धतीने राशन कार्ड** प्रक्रियेमुळे प्रशासकीय खर्चात 40% बचत झाली आहे. नागरिकांनी मध्यस्थांकडे जाऊ नये आणि थेट अधिकृत पोर्टलवरून अर्ज करावा असा पुरवठा विभागाचा आग्रह आहे.

निष्कर्ष: सर्वांसाठी सुलभ अन्नसुरक्षा

महाराष्ट्रातील **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** सेवा ही शासनाच्या डिजिटल इंडिया मोहिमेतील एक आदर्श बाब आहे. विनामूल्य, पारदर्शक आणि कार्यक्षम या तीन स्तंभांवर उभारलेली ही योजना प्रत्येक पात्र नागरिकापर्यंत अन्नसुरक्षा पोहोचविण्याचे ध्येय साध्य करत आहे. **ऑनलाइन पद्धतीने रेशन कार्ड** मिळविण्यासाठी आवश्यक असलेली पात्रता, कागदपत्रे आणि अर्ज प्रक्रिया स्पष्ट करण्यात आली आहे. नागरिकांनी ही सुविधा वापरून आपले अन्न अधिकार सुरक्षित करावेत असा विभागाचा आवाहन आहे.