धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकरी आता आंबा बागांच्या लागवडीकडे विशेष लक्ष देत आहेत, ज्यामुळे निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया अधिक महत्त्वाची ठरली आहे. मागील काही वर्षांत विविध सरकारी योजनांमधून हजारो हेक्टर क्षेत्रावर आंब्याच्या बागा उभ्या राहिल्या असून, शेतकऱ्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अवलंब करून उच्च दर्जाचे उत्पादन घेतले आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे हे केवळ एका औपचारिकतेचे काम नसून, जागतिक बाजारात आपल्या उत्पादनाची विश्वासार्हता वाढवण्याचा प्रभावी मार्ग आहे. स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय ग्राहकांच्या आरोग्य जागरूकतेमुळे, विशेषतः कीटकनाशकांच्या उर्वरित अंशांबाबत, शेतकऱ्यांना निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करण्याची प्रेरणा मिळाली आहे. यामुळे उत्पादनाची सुरक्षितता सुनिश्चित होत असून, शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत करण्यास मदत होते.
जागतिक बाजारपेठेतील फळे व भाजीपाला निर्यातीचे महत्त्व
महाराष्ट्र राज्यात फळे आणि भाजीपाला उत्पादनाची मोठी क्षमता असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया युरोपियन देशांसारख्या बाजारपेठांपर्यंत पोहोचण्यासाठी आधारभूत आहे. दरवर्षी लाखो टन उत्पादन निर्यात होत असून, यात आंबा, द्राक्ष, डाळिंब यांसारखी पिके आघाडीवर आहेत. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी केल्याने उत्पादकांना कीटकनाशक उर्वरित अंश मुक्तीची हमी देणे सोपे जाते, ज्यामुळे आंतरराष्ट्रीय मानक पूर्ण होतात. जागतिक ग्राहकांच्या वाढत्या अपेक्षांमुळे, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही एक अनिवार्य पायरी ठरली आहे, जी शेतकऱ्यांना स्पर्धात्मक फायदा देते. यामुळे स्थानिक बाजारातही उत्पादनाची मागणी वाढते आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट होते.
ट्रेसिबिलिटीनेट अंतर्गत ऑनलाइन नोंदणीची सुरुवात
ट्रेसिबिलिटीनेट ही एक क्रांतिकारी योजना असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करण्यासाठी ती आदर्श व्यासपीठ आहे. २००४ पासून सुरू झालेल्या या प्रणालीने द्राक्ष बागांसाठी ग्रेपनेटचा यशस्वी वापर केला असून, आता इतर पिकांसाठीही विस्तार होत आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे हे शेतकऱ्यांना डिजिटल युगात आणण्याचे साधन आहे, ज्यामुळे नोंदणी प्रक्रिया सुलभ आणि पारदर्शक होते. जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी यांच्या मार्गदर्शनाखाली २०२५-२०२६ साठी ही सुविधा उपलब्ध असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांना विशेष लाभ मिळतात. यामुळे बागांची गुणवत्ता नियंत्रण सोपे होते आणि उत्पादनाची ट्रेसिबिलिटी सुनिश्चित होते.
विविध फळपिकांसाठी उपलब्ध ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्स
अपेडाच्या संकेतस्थळावर निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करण्यासाठी अनेक विशेष प्लॅटफॉर्म्स उपलब्ध आहेत, जसे की मॅंगोनेट आंब्यासाठी आणि अनारनेट डाळिंबासाठी. संत्रा, मोसंबी आणि लिंबू यांसारख्या सिट्रस पिकांसाठी सिट्रसनेट ही सुविधा उपयुक्त असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे आता काही क्लीक्समध्ये शक्य आहे. भाजीपाला पिकांसाठी व्हेजनेट आणि कांद्यासाठी ओनियननेट यांसारख्या प्लॅटफॉर्म्समुळे शेतकऱ्यांना विविध पर्याय मिळतात, ज्यामुळे निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही एक व्यापक प्रक्रिया बनली आहे. याशिवाय, बोर, लिची, पाइनॅपल यांसारख्या इतर फळांसाठी ऑदर फ्रुटनेट उपलब्ध असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणारे शेतकरी जागतिक स्तरावर प्रतिस्पर्धी ठरतात.
कीटकनाशक उर्वरित अंश मुक्त उत्पादनाची आवश्यकता
कीटकनाशकांच्या अतिवापरामुळे आरोग्य धोके वाढत असल्याने, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही सुरक्षिततेची हमी देते. केंद्र शासनाच्या ‘सुरक्षित अन्न पिकवा’ उपक्रमांतर्गत शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन केले जाते, ज्यामुळे निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे अनिवार्य ठरते. भारतीय अन्न सुरक्षा मानक प्राधिकरणाने अधिकतम उर्वरित अंश मर्यादा निश्चित केल्या असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणाऱ्या बागांमध्ये हे मानक कठोरपणे पालन केले जाते. यामुळे ग्राहकांच्या आरोग्याचे रक्षण होत असून, शेतकऱ्यांना पर्यावरणस्नेही शेतीकडे वळण्यास प्रोत्साहन मिळते. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया केवळ निर्यातीसाठी नव्हे, तर स्थानिक बाजारातही विश्वास निर्माण करते.
आरोग्य जागरूकतेच्या पार्श्वभूमीवर, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे हे शेतकऱ्यांसाठी एक मोठे संधी आहे, जी उत्पादनाची गुणवत्ता वाढवते. कीटकनाशकांचा योग्य वापर शिकवण देणाऱ्या प्रशिक्षणांमुळे, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांची संख्या वाढत आहे. यामुळे अन्नसुरक्षेचे नवीन मानक निर्माण होत असून, शेती क्षेत्रात सकारात्मक बदल घडत आहेत.
निर्यातक्षम बागांची तपासणी आणि नियुक्ती
२०२५-२०२६ साठी निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी आणि तपासणी प्रक्रिया प्रत्येक तालुक्यातील कृषी सहायक, पर्यवेक्षक आणि अधिकाऱ्यांमार्फत राबवली जाणार आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणाऱ्या बागांची काळजीपूर्वक तपासणी होईल, ज्यामुळे मानकांचे पालन सुनिश्चित होईल. या नियुक्त्या शेतकऱ्यांना थेट मदत पुरवतील आणि निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम बनवतील. तपासणी अधिकारी शेतकऱ्यांना तंत्रज्ञानाचा वापर कसा करावा हे शिकवतील, ज्यामुळे निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे सोपे होईल. यामुळे जिल्ह्यातील शेतीला नवीन गती मिळेल आणि उत्पादकांचा आत्मविश्वास वाढेल.
नोंदणीचा कालावधी आणि प्रक्रिया
ट्रेसिबिलिटीनेट अंतर्गत निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणीचा कालावधी पिकानुसार निश्चित केला असून, द्राक्षासाठी ग्रेपनेटद्वारे १ नोव्हेंबर २०२५ ते ३१ डिसेंबर २०२५ हा कालावधी आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करताना शेतकऱ्यांना ऑनलाइन पोर्टलवर नावनोंदणी करावी लागेल, ज्यामुळे प्रक्रिया वेगवान होते. आंब्यासाठी मॅंगोनेटचा कालावधी १ ऑक्टोबर २०२४ ते १ जानेवारी २०२५ असून, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही वर्षभर चालू राहणाऱ्या पिकांसाठी सतत उपलब्ध आहे. डाळिंब आणि भाजीपाला यांसाठी अनारनेट आणि व्हेजनेट वर्षभर सुरू असतात, ज्यामुळे निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे लवचिक होते. लिंबुवर्गीय फळांसाठी सिट्रसनेटचा वापर करून शेतकरी सहज नोंदणीकृत होऊ शकतात.
या कालावधींचा लाभ घेऊन शेतकऱ्यांनी लवकरात लवकर निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करावी, ज्यामुळे निर्यातीची संधी मिळेल. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया डिजिटल प्रमाणपत्र देते, जी बाजारात विक्रीसाठी उपयुक्त ठरते. यामुळे शेतकऱ्यांना नवीन बाजारपेठा उघडण्यास मदत होते आणि उत्पन्नात वाढ होते.
शेतकऱ्यांसाठीचे फायदे आणि आवाहन
निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांना आर्थिक आणि तांत्रिक फायदे मिळतात, जसे की उच्च किंमत आणि सरकारी अनुदान. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही प्रक्रिया शेतकऱ्यांना जागतिक स्तरावर जोडते आणि त्यांच्या उत्पादनाची ओळख वाढवते. जिल्ह्यातील सर्व शेतकऱ्यांना या सुविधेचा लाभ घेण्याचे आवाहन करताना, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करणे हे भविष्यातील शेतीचे सूत्र आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करून शेतकरी स्वतःला सशक्त करू शकतात आणि कुटुंबाच्या भविष्याला उज्ज्वल करू शकतात. या प्रक्रियेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी कृषी विभाग पूर्ण सहकार्य करेल.
शेवटी, निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी ही केवळ एक योजना नसून, शेतकऱ्यांच्या समृद्धीची गुरुकिल्ली आहे. निर्यातक्षम फळे व भाजीपाला बागांची ऑनलाइन नोंदणी करून आपण सर्वजण एकत्र येऊन शेती क्रांती घडवू शकतो. या संधीचा लाभ घ्या आणि आपल्या बागांना जागतिक दर्जा द्या.