भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने (UIDAI) नुकतीच आधार कार्डमधील माहिती दुरुस्त करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम जारी केले आहेत. हे नवीन नियम सर्व सामान्य नागरिकांसाठी आधार माहिती अपडेट करण्याची प्रक्रिया लक्षणीयरीत्या सुलभ करतात. यापूर्वी, वेगवेगळ्या तपशिलांसाठी वेगवेगळे दस्तऐवज सादर करणे आवश्यक होते, परंतु आता आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम अंतर्गत ही प्रक्रिया एका दस्तऐवजाद्वारे पूर्ण करता येणे शक्य झाले आहे. हा मोठा बदल लहान मुले, प्रौढ आणि वृद्ध नागरिक अशा सर्वांसाठी समान रीतीने लाभदायक ठरतो.
नाव बदलण्यासाठीचे नवीन दस्तऐवज निकष
नाव बदलणे किंवा दुरुस्त करणे ही आधार अपडेटसाठी सर्वात सामान्य विनंत्या पैकी एक आहे. UIDAI च्या सद्य आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम नुसार, नाव बदलण्यासाठी स्वीकारले जाणारे दस्तऐवज अद्ययावत केले गेले आहेत. पासपोर्ट हा सर्वात विश्वसनीय दस्तऐवज मानला जातो कारण त्यामध्ये फोटो, नाव, जन्मतारीख आणि पत्ता हे सर्व तपशील एकाच ठिकाणी असतात. या आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम अंतर्गत इतर मान्य दस्तऐवजांमध्ये PAN कार्ड, मतदार ओळखपत्र, ड्रायव्हिंग लायसन्स, सरकारी नोकरीचे ओळखपत्र आणि विवाह प्रमाणपत्र यांचा समावेश होतो. हे दस्तऐवज सादर करताना ती मूळ प्रती असल्याचे सुनिश्चित करावे लागेल.
पत्ता सुधारण्यासाठीची अद्ययावत मानके
पत्ता बदलण्यासाठी लागणारे दस्तऐवज हे देखील आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम मध्ये स्पष्टपणे नमूद केले आहेत. पासपोर्ट, अद्ययावत बँक पासबुक किंवा बँक स्टेटमेंट, आणि तीन महिन्यांच्या आत जारी झालेली वीज, पाणी किंवा गॅसची बिले ही पत्ता सिद्ध करण्यासाठी स्वीकारली जातात. भाड्याने राहणाऱ्या व्यक्तींसाठी, भाडेकरारासोबत पोलीस पडताळणी किंवा नोटरीकृत प्रत आवश्यक असते. या आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम मुळे पत्त्याच्या पुराव्यासाठी मतदार ओळखपत्र, रेशन कार्ड आणि घर कर/मालमत्ता कर यांची पावती देखील वैध ठरते. हे सर्व पर्याय प्रक्रियेस अधिक समावेशक बनवतात.
जन्मतारीख दुरुस्त करण्याची सुविधा
जन्मतारीख चुकीची असल्यास ती दुरुस्त करणे हे आधार कार्डवरील एक महत्त्वाचे अद्ययावतन आहे. आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम अनुसार, जन्मतारीख सिद्ध करण्यासाठी स्वीकारले जाणारे दस्तऐवज म्हणजे जन्म प्रमाणपत्र, पासपोर्ट, दहावी किंवा बारावीची मार्कशीट (ज्यावर जन्मतारीख नमूद केलेली असते), आणि भौतिक स्वरूपातील PAN कार्ड (ई-पॅन कार्ड स्वीकारले जात नाही). हे आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम लक्षात घेऊन, असे कोणतेही सरकारी ओळखपत्र ज्यावर जन्मतारीख स्पष्टपणे छापलेली आहे, ते सादर केले जाऊ शकते. तथापि, हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की जन्मतारीख फक्त एकाच वेळी बदलण्याची परवानगी आहे, त्यामुळे अर्ज करण्यापूर्वी माहिती एकदाच योग्य असल्याची खात्री करा.
एकाच दस्ताऐवजाची नवीन सोय
UIDAI ने आणलेली ही कदाचित सर्वात मोठी सुविधा आहे. जुन्या पद्धतीत, वेगवेगळ्या तपशिलांसाठी वेगवेगळे पुरावे सादर करणे गरजेचे होते, ज्यामुळे प्रक्रिया जटिल आणि वेळखाऊ झाली होती. परंतु, सद्य आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम नुसार, जर एकाच दस्तऐवजामध्ये आपले फोटो, नाव आणि पत्ता हे तिन्ही तपशील एकत्रितपणे असतील, तर तो एकच दस्तऐवज आधार माहिती अपडेट करण्यासाठी पुरेसा मानला जाईल. हे आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम प्रत्यक्षात एक महत्त्वपूर्ण सुधारणा म्हणून उभे राहतात, ज्यामुळे नाव बदलणे, पत्ता सुधारणे, जन्मतारीख अपडेट करणे किंवा नातेसंबंध जोडणे यासारख्या सर्व कामांसाठी लागणारा वेळ आणि श्रम कमी होतो.
अपडेट प्रक्रियेसाठी महत्त्वाच्या सूचना
आधार माहिती अपडेट करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. सर्व प्रथम, अपडेटसाठी सादर केलेले सर्व दस्तऐवज मूळ आणि स्पष्ट असावेत. कोणत्याही प्रकारची खाडाखोड, ओव्हररायटिंग किंवा बदल आढळल्यास तुमचा अर्ज फेटाळला जाऊ शकतो. दुसरे म्हणजे, आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम नुसार, आधारावरील काही माहिती बदलण्याची मर्यादा ठेवली आहे. उदाहरणार्थ, नाव फक्त दोनदाच बदलता येते, तर जन्मतारीख आणि लिंग हे तपशील फक्त एकदाच दुरुस्त करता येतात. म्हणूनच, या आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम चे काळजीपूर्वक पालन करणे गरजेचे आहे.
अपडेट प्रक्रिया कशी पूर्ण करावी?
आधार माहिती अपडेट करण्याची प्रक्रिया अगदी सोपी आहे. सर्वप्रथम, ज्या तपशिलात बदल करायचा आहे त्यासाठी योग्य दस्तऐवज तयार करा. त्यानंतर, तुम्ही तुमच्या जवळच्या कोणत्याही आधार नोंदणी केंद्रावर जाऊ शकता किंवा ऑनलाइन myAadhaar पोर्टलवरूनही अर्ज करू शकता. आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम चा वापर करून तुम्ही ही प्रक्रिया पार पाडू शकता. केंद्रावर तुमचे बायोमेट्रिक पडताळणी केल्यानंतर आणि अर्जाची फी भरल्यानंतर, एक अपडेट रिफरन्स नंबर दिला जाईल. हा नंबर वापरून तुम्ही तुमच्या अर्जाची स्थिती ऑनलाइन तपासू शकता. या आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम नुसार, दुरुस्ती पूर्ण झाल्यानंतर अद्ययावत आधार कार्ड तुमच्या नोंदलेल्या पत्त्यावर पोस्टद्वारे पाठवले जाईल.
निष्कर्ष
सारांशात, भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने आणलेले हे आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम नागरिकांच्या सोयीचे दृष्टीने एक मोठे पाऊल आहे. एकाच दस्तऐवजाची संकल्पना, दस्तऐवजांची अद्ययावत यादी आणि स्पष्ट केलेली मर्यादा यामुळे आधार माहितीचे व्यवस्थापन करणे खूपच सोपे झाले आहे. सर्व नागरिकांनी या आधार कार्ड अपडेट बाबत नवीन नियम चा पुरेपूर फायदा घेऊन त्यांच्या आधार माहितीची अचूकता सुनिश्चित करावी. आधार हे आजवरचे सर्वात महत्त्वाचे ओळखपत्र बनले असल्याने, त्यावरील माहिती अद्ययावत आणि त्रुटीरहित ठेवणे प्रत्येकाच्या जबाबदारीचा भाग आहे.