माझी लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया – एक सविस्तर मार्गदर्शक

महाराष्ट्र शासनाच्या महत्त्वाकांक्षी ‘माझी लाडकी बहीण योजना’ अंतर्गत एक महत्त्वाचा बदल करण्यात आला आहे. या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या प्रत्येक लाभार्थी महिलेसाठी इलेक्ट्रॉनिक नो ऑब्जेक्टिव्ह कंप्लियन्स (e-KYC) प्रक्रिया पूर्ण करणे आता बंधनकारक ठरवण्यात आले आहे. हा निर्णय घेण्यामागे मुख्य कारण म्हणजे लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया च्या नियमांची पायमल्ली झाल्याचे आढळणे हे आहे. यामुळे, योजनेची पारदर्शकता वाढवण्यासाठी आणि खऱ्या लाभार्थ्यांपर्यंत मदत पोहोचवण्यासाठी e-KYC प्रक्रिया अधिक कडक करण्यात आली आहे. शासनाने ही लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी लाभार्थी महिलांना दोन महिन्यांचा वेळ दिला आहे.

e-KYC प्रक्रियेचे चरण-दर-चरण मार्गदर्शन

महिला आणि बालविकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी २१ सप्टेंबर रोजी e-KYC प्रक्रियेचे तपशीलवार मार्गदर्शन चार्टफ्लोद्वारे सामायिक केले आहे. या मार्गदर्शनामध्ये ऑनलाइन नोंदणीचा प्रत्येक टप्पा स्पष्ट केला आहे. मात्र, अनेक लाभार्थी महिलांना, विशेषत: ग्रामीण भागातील महिलांना, ही तंत्री प्रक्रिया पूर्ण करताना अडचणी येत आहेत. या अडचणींवर मात करण्यासाठी लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया चे चांगले समजून घेणे आवश्यक आहे. प्रक्रियेचा पहिला महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे लाभार्थीने तिच्या पती किंवा वडिलांचा आधार क्रमांक प्रदान करणे, जो यंदा अनिवार्य करण्यात आला आहे. हा आधार क्रमांक टाकल्यानंतर, नोंदणी केलेल्या मोबाइल नंबरवर एक OTP (वन-टाइम पासवर्ड) येईल, ज्याचा वापर करून e-KYC ची पुढची पायरी पूर्ण केली जाते. असे असूनही, लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया दरम्यान तांत्रिक अडचणी समोर येत आहेत.

e-KYC दरम्यान येणाऱ्या सामान्य अडचणी आणि त्यावरील उपाय

लाभार्थी महिलांना e-KYC करताना येणाऱ्या अडचणी, प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे खालीलप्रमाणे आहेत. सर्वात सामान्य प्रश्न असा आहे की, जेव्हा OTP मोबाइलवर येत नाही किंवा वेबसाइटवर लॉग इन करताना अडचण येते, तेव्हा काय करावे? यासाठी सर्वप्रथम, आपला इंटरनेट कनेक्शन (वाय-फाय किंवा मोबाइल डेटा) तपासून घ्यावा. चांगल्या इंटरनेट कनेक्शन असलेल्या ठिकाणी ही प्रक्रिया पूर्ण करावी. दुसरे म्हणजे, सध्या लाखो लाभार्थी महिला एकाच वेळी https://ladakibahin.maharashtra.gov.in/ या अधिकृत संकेतस्थळावर e-KYC करण्याचा प्रयत्न करत आहेत, यामुळे सर्व्हरवर भार पडून वेबसाइट मंद काम करते किंवा एरर दर्शवते. अशा वेळी, रात्रीच्या तासांमध्ये जेव्हा वेब ट्रॅफिक कमी असते, तेव्हा प्रयत्न करण्याचा सल्ला दिला जातो. ही लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया सोपी करण्याचा एक उपाय आहे.

लाडकी बहिण योजना पती किंवा वडिलांची केवायसी प्रक्रिया; स्टेप बाय स्टेप माहिती जाणून घ्या

e-KYC फॉर्म सबमिट झाल्यानंतरच्या समस्यांवर उपाययोजना

दुसरा एक महत्त्वाचा प्रश्न आहे, की जर e-KYC चा फॉर्म सबमिट केल्यानंतर त्यात काही चुकीची माहिती आढळली किंवा दुरुस्ती करायची असेल, तर ती कशी करता येईल? सध्या, फॉर्म एकदा सबमिट झाल्यानंतर त्यात सुधारणा करण्याची सोय उपलब्ध नसल्याचे दिसून येते. ही एक तांत्रिक मर्यादा आहे आणि या लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया मधील अडचण दूर करण्यासाठी राज्य सरकार सध्या चाचणी करत आहे. ही सोय स्थानिक स्तरावर अंगणवाडी सेविकांकडून करावी की थेट तंत्रज्ञानाद्वारे करावी, यावर शासनीय स्तरावर विचारविनिमय सुरू आहे. अशा प्रकारे, लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया अधिक सोयीस्कर बनवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.

विशेष परिस्थितीतील महिलांसाठी e-KYC: विधवा, अविवाहित किंवा घटस्फोटित

सर्वात गंभीर आणि गुंतागुतीचा प्रश्न आहे तो विशेष परिस्थितीतील महिलांसंबंधीत. ज्या महिलांचे पती किंवा वडील हयात नाहीत, ज्यांनी घटस्फोट घेतला आहे, किंवा ज्यांचे वडीलसुद्धा हयात नाहीत, अशा महिलांनी e-KYC दरम्यान कोणाच्या आधार कार्डाचा क्रमांक नमूद करावा? अशा महिलांसाठी लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया अधिक क्लिष्ट बनली आहे. अशा अनेक महिला या प्रश्नाने गोंधळलेल्या आहेत. महिला आणि बालकल्याण विभाग या समस्येची गंभीरता जाणून तिचे निराकरण करण्यासाठी चाचणी आणि तपासणी करीत आहे. या लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया मधील तांत्रिक अडथळे दूर करण्यासाठी पर्यायी उपाययोजनांचा विचार केला जात आहे. त्यामुळे, अशा परिस्थितीतील महिलांनी घाई करू नये आणि काही दिवस वाट पाहणे उचित ठरेल.

शासनाकडून होणारे उपाय आणि भविष्यातील आशा

अधिकाऱ्यांकडून मिळणाऱ्या माहितीनुसार, २३ सप्टेंबरनंतर राज्य सरकारकडून या सर्व समस्यांवर उपाययोजना सुचविण्यात येणार आहेत. यामध्ये विशेष परिस्थितीतील महिलांसाठी मार्गदर्शन तत्त्वे स्पष्ट केली जातील. शेवटी, हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया ही योजनेची गंभीरता आणि पारदर्शकता राखण्यासाठी आवश्यक आहे. सुरुवातीच्या तांत्रिक अडचणी असल्या तरी, शासन या समस्यांवर झटपट उपाय शोधत आहे. लाभार्थी महिलांनी धीर ठेवून, दिलेल्या मार्गदर्शनानुसार कारवाई केल्यास नक्कीच या लाडकी बहिण योजना विधवा आणि अविवाहित महिलांसाठी केवायसी प्रक्रिया यशस्वीरीत्या पूर्ण करू शकतील. अंतिमतः, ही e-KYC प्रक्रिया योजनेचा लाभ खऱ्या आणि गरजू महिलांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी एक महत्त्वाची पायरी ठरते.